Facebok Sayfamızı Beğenir misiniz?

Search

Yeni ttk ile getirilen internet sitesi zorunluluğuna ilişkin değerlendirmeler

 

Yeni ttk ile getirilen internet sitesi zorunluluğuna ilişkin değerlendirmeler

Soner ALTAŞ

(Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi)

1. Giriş

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu (YTTK) ‘nun kabul edilmesinin üzerinden bir yılı aşkın bir süre geçti. Yasanın yürürlüğe girmesine ise üç aydan az bir süre kaldı. YTTK, Şirketler Hukukumuzda birçok köklü değişiklik ve yenilik öngördüğü halde, Resmi Gazete’de yayımlandığı Şubat ayından 2011 yılının sonuna kadar Kanun ile ilgili herhangi bir görüş veya eleştiri gündeme gelmemiştir. Ancak, 2012 yılı başından itibaren, özellikle yeni TTK ile getirilen birtakım cezalar ön plana çıkarılarak bazı düzenlemeler tartışmaya açılmış ve eleştirilmiştir. Eleştiriye konu düzenlemelerden birisi de, internet sitesi açma yükümlülüğüdür. Yeni TTK, elektronik işlemler ve bilgi toplu hizmetleri kapsamında her sermaye şirketine bir internet sitesi açma ve bu sitenin bir bölümünü bilgi toplumu hizmetlerine tahsis etme zorunluluğu getirmektedir. Dolayısıyla, anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler bir “internet sitesi” bulunduracak ve sitelerinin bir kısmını bilgi toplumu hizmetlerine ayıracaklardır . Bu yükümlülüklere uyulmadığı takdirde ise hukuki ve cezai sorumluluk gündeme gelecektir.

İşte bu çalışmada, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ile getirilen internet sitesi açma zorunluluğu ile buna ilişkin eleştiriler ve değerlendirmeler üzerinde durulacaktır.

2. İnternet Sitesi Açma ve Yönlendirilmiş Mesaj Bulundurma Zorunluluğu

YTTK’nın “internet sitesi” kenar başlıklı 1524. maddenin ilk fıkrasında, “her sermaye şirketinin, bir internet sitesi açmaya” mecbur olduğu belirtilmektedir. Buna göre, anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren bir internet sitesi açmak ve/veya şirketin internet sitesi zaten mevcutsa bu sitenin belli bir bölümünü aşağıda belirtilen hususların yayımlanmasına özgülemek zorundadır (YTTK, m.1524/ f.1):

a) Şirketçe kanunen yapılması gereken ilanlar.

b) Pay sahipleri ile ortakların menfaatlerini koruyabilmeleri ve haklarını bilinçli kullanabilmeleri için görmelerinin ve bilmelerinin yararlı olduğu belgeler, bilgiler, açıklamalar.

c) Yönetim ve müdürler kurulu tarafından alınan; rüçhan, değiştirme, alım, önerilme, değişim oranı, ayrılma karşılığı gibi haklara ilişkin kararlar; bunlarla ilgili bedellerin nasıl belirlendiğini gösteren hesapların dökümü.

d) Değerleme raporları, kurucular beyanı, payların halka arz edilmesine dair taahhütler, bunlara ait teminatlar ve garantiler; iflasın ertelenmesine veya benzeri konulara ilişkin karar metinleri; şirketin kendi paylarını iktisap etmesi hakkındaki genel kurul ve yönetim kurulu kararları, bu işlemlerle ilgili açıklamalar, bilgiler, belgeler.

e) Ticaret şirketlerinin birleşmesi, bölünmesi, tür değiştirmesi halinde, ortakların ve menfaat sahiplerinin incelemesine sunulan bilgiler, tablolar, belgeler; sermaye arttırımı, azaltılması dahil, esas sözleşme değişikliklerine ait belgeler, kararlar; imtiyazlı pay sahipleri genel kurulu kararları, menkul kıymet çıkarılması gibi işlemler dolayısıyla hazırlanan raporlar.

f) Genel kurullara ait olanlar dahil her türlü çağrılara ait belgeler, raporlar, yönetim kurulu açıklamaları.

g) Şeffaflık ilkesi ve bilgi toplumu açısından açıklanması zorunlu bilgiler.

h) Bilgi alma kapsamında sorulan sorular, bunlara verilen cevaplar, diğer kanunlarda pay sahiplerinin veya ortakların aydınlatılması için öngörülen hususlar.

ı) Finansal tablolar, kanunen açıklanması gerekli ara tablolar, özel amaçlarla çıkarılan bilançolar ve diğer finansal tablolar, pay ve menfaat sahipleri bakımından bilinmesi gerekli finansal raporlamalar, bunların dipnotları ve ekleri.

i) Yönetim kurulunun yıllık raporu, kurumsal yönetim ilkelerine ne ölçüde uyulduğuna ilişkin yıllık değerlendirme açıklaması; yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle yöneticilere ödenen her türlü paralar, temsil ve seyahat giderleri, tazminatlar, sigortalar ve benzeri ödemeler.

j) Denetçi, özel denetçi, işlem denetçisi raporları.

k) Yetkili kurul ve bakanlıkların konulmasını istedikleri, pay sahiplerini ve sermaye piyasasını ilgilendiren konulara ilişkin bilgiler.

Yukarıda sayılanlar, şirketin internet sitesinde bulundurulması gereken asgari içeriği göstermektedir. Yoksa, bu bilgi ve belgeler “sınırlı sayı” değildir. Kanuna göre, yukarıda belirtilen içeriğin başına ayrıca tarih ve parantez içerisinde “yönlendirilmiş mesaj” ibaresinin konulması gerekmektedir (YTTK, m.1524/ f.4). “Yönlendirilmiş mesaj” kavramı, kısaca, üçüncü kişiye yönlendirilen mesajı kastetmektedir. Yönlendirilmiş mesaj ancak Kanuna ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilecektir. Özgülenen kısımda yer alan bir mesajın yönlendirildiği karinedir (YTTK, m.1524/f.4).

YTTK’ya göre, internet sitelerinin bir numara altında tescili ve ilgili diğer hususlar ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelik ile düzenlenecektir (YTTK, m.1524/f.4).

3.Zorunlu İçeriğin İnternet Sitesinde Kalma Süresi

Şirketin internet sitesine konulacak zorunlu içerikten finansal tablolar dışında kalanlar en az altı ay boyunca sitede kalacaktır. Finansal tablolara ise en az beş yıl süreyle şirketin internet sitesinde yer verilmesi gerekecektir (YTTK, m.1524/f.5). Bu genel kuraldır. Bununla birlikte, diğer kanunlar ve idarî düzenlemeler ile bu konuda daha uzun bir süre de öngörülebilecektir.

4.İnternet Sitesi Zorunluluğuna Aykırılık Halinde Cezai ve Hukuki Sorumluluk

Sermaye şirketlerinin internet sitesi açma ve gerekli bilgi ve belgeleri özgülenmiş mesaj olarak yayımlama yükümlülüğüne aykırı davranılması durumunda uygulanacak cezalara, YTTK’nun 562. maddesinin 12. fıkrasında yer verilmiştir. Anılan fıkrada, aynen “Bu Kanunun 1524’üncü maddesinde öngörülen internet sitesini bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde oluşturmayan veya internet sitesi mevcut ise aynı süre içinde internet sitesinin bir bölümünü bilgi toplumu hizmetlerine özgülemeyen anonim şirket yönetim kurulu üyeleri, limited şirket müdürleri ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkette yönetici olan komandite ortaklar altı aya kadar hapis ve yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla ve aynı madde uyarınca internet sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayan bu bentte sayılan failler üç aya kadar hapis ve yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar.” denilmiştir. Dolayısıyla, 1 Temmuz 2013 tarihinden itibaren

– Şirketin internet sitesinin oluşturulmaması,

– Veya şirketin bir internet sitesinin mevcut bulunmasına karşılık bu internet sitesinin bir bölümünün bilgi toplumu hizmetlerine özgülenmemesi durumunda, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeleri, limited şirketlerde müdürler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkette ise yönetici olan komandite ortaklar, altı aya kadar hapis ve yüz günden üçyüz güne -2.000 TL’den 30.000 TL’ye- kadar adlİ para cezasıyla cezalandırılacaklardır (YTTK, m.562/f.12).

İnternet sitesine konulması gereken içeriğin usulüne uygun bir şekilde konulmaması halinde ise, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerine, limited şirketlerde müdürlere ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkette yönetici olan komandite ortaklara, üç aya kadar hapis ve yüz güne -100 TL’den 10.000 TL’ye- kadar adlî para cezası verilmesi öngörülmektedir (YTTK, m.562/ f.12).

Kanunda, anılan yükümlülüklere uyulmaması hali için cezaî sorumluluk yanında çok ağır olarak nitelendirilebilecek hukukî sonuçlar ve sorumluluklar da öngörülmüştür. Buna göre, internet sitesi açılmaması yahut açılmakla veya mevcut olmakla birlikte sitenin özgülenmiş bir kısmında yukarıda sayılan asgari içeriğe yer verilmemesi, ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini oluşturacak; kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açacak ve kusuru bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olacaktır (YTTK, m.1524/f.2).

5.İnternet Sitesi Defteri Tutma Zorunluluğu

Şirketin internet sitesinde yer verilecek yönlendirilmiş mesajlarla ilgili olarak, YTTK’nın öngördüğü bir diğer yükümlülük ise, bunların basılı şekillerinin ayrıca muhafaza edilmesine ilişkindir. 1524. maddenin altıncı fıkrasında “Yönlendirilmiş mesajların basılı şekilleri 82’nci madde uyarınca ayrıca saklanır. İnternet sitesinde yer alacak bilgiler metin hâline getirilip şirket yönetimince tarih ve saati gösterilerek noterlikçe onaylı bir deftere sıra numarasına göre yazılır veya yapıştırılır. Daha sonra sitede yayınlanan bilgilerde bir değişiklik yapılırsa, değişikliğe ilişkin olarak yukarıdaki işlem tekrarlanır.” denilmektedir (YTTK, m.1524/f.6).

Bu itibarla, sermaye şirketlerinin internet sitelerinde “yönlendirilmiş mesajlar”a yer verilmekle yetinilmeyecek, bu mesajların, ayrıca, şirketin finansal tablolarının ve dayanağı belgelerin saklanmasına ilişkin hükümler (m.82) çerçevesinde saklanması, internet sitesinde yer alacak bilgilerin metin haline getirilip noter onaylı bir deftere sıra numarasıyla yazılması ya da yapıştırması ve varsa sitedeki bilgilerde meydana gelecek değişikliklerin de aynı şekilde metin haline getirip deftere işlenmesi gerekecektir.

YTTK’nın 64. maddesinin dördüncü fıkrasına göre “işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan” bu defter de ticari defterler kapsamına girmektedir. Dolayısıyla, yukarıda izah edilen internet sitesi defterinin tutulmaması halinde, ilgililere, ikiyüz günden az olmamak üzere adlî para cezası, bir başka deyişle 4.000 TL’den 73.000 TL’ye kadar adli para cezası verilecektir (YTTK, m.562/f.1-a).

6.İnternet Sitesi Zorunluluğuna İlişkin Eleştiriler ve Değerlendirmeler

Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun iş dünyasının en önemli gündem maddesini oluşturduğu bugünlerde, medyada yer alan yazılardan ve haberlerden, esasında internet sitesi zorunluluğunun kendisine ilişkin bir itirazın olmadığı, eleştirilerin ve itirazların temel noktasını internet sitesinde yayımlanması zorunlu olan finansal tabloların (m.1524/f.1-ı), yöneticilere ödenen ücretlerin (m.1524/ f.1-i), internet sitesinde yayımlanacak bu içerik için ayrı bir defter tutmanın (m.1524/f.6) ve bu yükümlülüğe aykırılık için öngörülen hapis cezalarının (m.562/f.12) oluşturduğunu gözlemekteyiz .

Anılan eleştiri noktalarından farklı olmakla birlikte, biz de yasa daha Tasarı aşamasında iken yazdığımız bir makalede internet sitesi zorunluluğuna ilişkin bazı hususlara dikkat çekmiş ve birtakım önerilerde bulunmuştuk. 2009 yılı Mart ayında yayımlanan makalemizde aynen; “Tasarı anılan yükümlülüklere uyulmamasını, bir başka deyişle, internet sitesi kurulmaması, bir bölümünün bilgi toplumu hizmetlerine özgülenmemesi ve internet sitesine konulması gereken içeriğin usulüne uygun bir şekilde konulmaması hallerini suç saymakta ve bu filler için hapis ile birlikte adlî para cezası öngörmektedir. Anılan cezaların, halka açık olan ve/veya pay senetleri borsada işlem gören sermaye şirketleri için caydırıcı ve de küçük yatırımcıları koruyucu bir etkisinin olacağı düşünülmekle birlikte, halka açık olmayan şirketlerin yöneticileri için de adli para cezası yanında hapis cezası öngörülmesinin suça kıyasla ağır bir yaptırım olacağı kanısındayız. Diğer taraftan, Tasarıda öngörülen cezalarda şirketin ölçekleri de gözetilmemektedir. Oysa, büyük ölçekli bir anonim şirket ile küçük ölçekli bir limited şirkete aynı para cezasının verilmesi durumunda, anonim şirket için önemsiz bir meblağ teşkil eden para cezası limited şirket için büyük öneme haiz olabilecektir. Bu nedenle, anılan Tasarı maddesinin TBMM Genel Kurulundaki görüşmeleri esnasında bu hususların da dikkate alınmasının ve sözkonusu cezaların tespitinde sermaye şirketlerinin ölçek büyüklükleri yanında şirketin halka açık olup olmadığı hususunun da gözetilmesi ve kapalı sermaye şirketlerinin yöneticilerine sadece adli para cezası verilmesi yönünde bir ayrım yapılmasının daha uygun olacağı kanısındayız.” demiştik .

Gerçekten de, yeni TTK’da, internet sitesi yükümlülüğü ve bu yükümlülüğe uyulmaması halinde uygulanacak cezalar konusunda sermaye şirketinin ölçeğine ve şirketin halka açık olup olmamasına dayalı bir ayrıma gidilmemiştir. Oysa, YTTK’nın 1522. maddesinde küçük ve orta büyüklükteki işletmeler ile sermaye şirketleri için kullanılacak ölçütlerin bir yönetmelikle düzenleneceği belirtildikten sonra, “Bu ölçütler, bu Kanunun ticari defterler ile finansal tablolara ve raporlamaya ilişkin olanlar başta olmak üzere, ilgili tüm hükümlerine uygulanır.” denilmiştir. Halka açık bir şirket açısından bakıldığında, ülkede yerleşik herkesin potansiyel bir alıcı olduğunu, bu nedenle 1524. madde ile zorunlu kılınan bilgilerin ve belgelerin tamamına şirketin internet sitesinde yer verilmesi konusunda hemen hemen herkesin mutabık kalacağını düşünmekteyiz. Ancak, yeni TTK tek ortaklı anonim ve limited şirket kuruluşuna da izin vermektedir. Buna karşılık, yeni TTK, anılan yükümlülük ve cezalar noktasında halka açık şirket ile tek ortaklı bu şirketleri aynı kapsamda değerlendirmektedir. Pay sahiplerini bilgilendirmek amacıyla şirketin internet sitesine konulacak bilgilerin 50.000, 100.000, 500.000 (…) ortaklı halka açık bir şirket ile tek ortaklı şirkette aynı öneme haiz olmayacağı açıktır. Benzer şekilde, halka açık şirketlerden sermayesi 4-5 milyar TL olan şirketler bulunmakta iken, yeni TTK 10 bin TL ile limited şirket kuruluşuna izin vermekte, cezaî sorumluluk noktasında ise her iki şirketi aynı kapsamda görmektedir.

Bu tespitlerimiz, internet sitesi yükümlülüğünün kaldırılması konusunda bir değerlendirme olarak algılanmamalıdır. Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Bilim Komisyonu Başkanı Sayın Prof.Dr. Ünal TEKİNALP “internet sitesi yükümlülüğünü” Kanunun taşıyıcı kolonlarından birisi olarak değerlendirmektedir . Nitekim, iş dünyasının da internet sitesi açma yükümlülüğünün kaldırılması yönünde bir talebi bulunmamaktadır. Kaldı ki, bu konuda değişiklik yapma yetkisi ve takdiri Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne aittir. Medyada yer alan haberlerden Hükümetin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yeni TTK’ya ilişkin eleştirileri ve değerlendirmeleri yakından takip ettiği ve bu konuda birtakım değişiklikler yapılabileceği bilinmektedir .

Dolayısıyla, eğer anılan düzenlemeye ilişkin bir değişiklik gündeme gelecek ve düzenleme yeniden gözden geçirilecek ise;

– İnternet sitesinde yayımlanacak zorunlu içerik konusunda şirket bazında bir ayrıma gidilmesi, yeni TTK’nın 1524. maddesinde belirtilen içeriğin tamamımın 333. maddede belirtilen şirketler açısından zorunlu tutulması, 333. madde dışında kalan sermaye şirketlerinde ise içeriği Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenecek özet finansal tabloların yayımlanmasının yeterli kabul edilmesi, yöneticilere ödenen ücretlerin toplu olarak gösterilmesi ,

– Tek ortaklı anonim ve limited şirketlerde paysahiplerine/ortaklara yönelik bildirimlerin zorunlu olmaktan çıkarılması (örneğin; 1524. maddenin 1. fıkrasının b, f, h bentleri);

– Bu konuda öngörülen cezalarda da şirket bazında bir ayrıma gidilmesi, 333. maddede belirtilen şirketler açısından 562. maddesinin 12. fıkrasındaki hapis ve adlî para cezalarının uygulanması (ya da 333. madde kapsamındaki şirketlerin çoğunun halka açık olduğu dikkate alındığında, bu yükümlülüğe ilişkin cezanın 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile halka açık şirketler özelinde düzenlenmesi), 333. madde dışında kalan sermaye şirketlerinin yöneticileri için ise sadece adlî para cezası (veya idarî para cezası ) öngörülmesi ve bu cezaların şirketlerin ölçekleri bazında kademelendirilmesi,

– İnternet sitesinde yayımlanacak içeriğin, dosyalama suretiyle değil de, elektronik işlemler ve bilgi toplumu hizmetleri düzenlemelerine paralel bir şekilde, veri taşıyıcılar aracılığıyla saklanmasının öngörülmesi, böylece yeni bir defter tutmanın doğuracağı maliyetlerin (tasdikler dolayısıyla) ortadan kaldırılması

hususlarının dikkate alınmasının uygun olacağı kanaatindeyiz.

7.Özet ve Sonuç

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu, anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlere internet sitesi bulundurma ve bu sitenin bir bölümünü bilgi toplumu hizmetlerine tahsis etme zorunluluğu getirmektedir. Şirketin internet sitesine konulan zorunlu içerikten finansal tablolar en az beş yıl süreyle, diğerleri ise en az altı ay süreyle internet sitesinde kalacaktır. Bu yükümlülüklere uyulmaması, ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini oluşturacak, kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açacak ve kusuru bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olacaktır.

Şirketin internet sitesinin oluşturulmaması veya mevcut olan internet sitesinin bir bölümünün bilgi toplumu hizmetlerine özgülenmemesi durumunda, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeleri, limited şirketlerde müdürler, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkette ise yönetici olan komandite ortaklar, altı aya kadar hapis ve yüz günden üçyüz güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılacaklardır. İnternet sitesine konulması gereken içeriğin usulüne uygun bir şekilde konulmaması halinde ise, ilgililere üç aya kadar hapis ve yüz güne kadar adlî para cezası verilecektir. Mevcut durum bu olmakla birlikte, iş dünyasının anılan düzenlemeye ilişkin birtakım endişelerinin bulunduğu, bu nedenle konunun yeniden gözden geçirilebileceği ve Yasa yürürlüğe girmeden -internet sitesi yükümlülüğü kaldırılmaksızın- bu konuda birtakım değişikliklere gidilebileceği, yine Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak ikincil düzenlemeler ile bazı soru işaretlerinin ortadan kaldırılacağı düşünülmektedir. Son olarak, yeni TTK’nın internet sitesi bulundurma hükümlerinin 1 Temmuz 2013 tarihinde yürürlüğe gireceğini hatırlatmakta fayda vardır. Dolayısıyla, yasa 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giriyor diye telâşa kapılmaya gerek yoktur.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *