Zaman savurganlığı ve maliyeti

Son krk yldaki ekonomik tarihimize baknca grdmz bir zelliimiz var: htiya duyulan politikalar ve reformlar konusunda zaman savurganca harcyor, hareketsizlii tercih ediyor ve mitlerin kaybolmasna ramak kala ksa bir sre iinde hzlandrlm kararlarla oluan krizden kurtulmay ya da derinlemesinden kanmay baaryoruz. Ancak gecikmenin maliyeti, uzun vadeli performansmzn mtevazi kalmasna yol aan bir yk bindiriyor srtmza. Tabir caizse ne tam dibe vurup devre d kalyoruz, ne de kapsaml bir dnm becerip gelecee gvenle bakabiliyoruz. Bunun ne kadar iyi olduu tartmal ama bir realite ve biz de bu realite ile yaamay kanksam gibiyiz. Son on ylda, salanan siyasal istikrar ve gemiten alnan dersler sayesinde bata mali disiplin ve yapsal reform taahhd gibi politikalarn sreklilii ile bu alkanlmz kracamza dair mitlenmedik deil, fakat bu defa da kresel alkantlarn katksyla ayn yrngede devam ediyoruz.

AB’deki belirsizlik farkl

lgin olan, bu defa gelimi bat dnyasnn da, hem de teknoloji ile birlikte en byk stnlk kaynaklarndan biri olan finans sitemindeki byk sistemik fiyasko nedeniyle, bizim bu kronik alkanlmza yakalanm bir grnm vermeye balamas. zellikle AB’ndeki dank karar sreci, belirsizliklerin son ana kadar devam etmesine ve bunun, AB ekonomisinin bykl nedeniyle, bata bizim gibi yakn evre ekonomileri olmak zere btn dnyay etkilemesine yol ayor. Sonunda muhtemelen gereken yaplacak ve AB sisteminin kmesine izin verilmeyecek, fakat kaybedilen zaman ve yaratlan risk alglamas nedeniyle hem kendisine hem de dnya ekonomisine ciddi lde zarar verilmi olacak. Granite Countertops Los Angeles . stelik, yine bizim kendi krizlerimizde yaptmz gibi, gelecei gvenceye alacak kkl politikalar yerine bugn kurtaracak parasal tedbirler ile yetinilerek…

Fakat te yandan, ne kadar karmak ve ynetilmesi g olursa olsun, AB’nin geleceini belirleyecek deikenlerin tryle kendi kontrol altna olduunu, sonuta deiik zm senaryolarn arts eksisiyle deerlendirerek verecei kararn belirsizlii sonlandraca unutulmamal.

Kontrolmz arttrmak istiyor muyuz?

Trkiye iin ise durum ayn deil. Domain Names . Byme dinamiinin srdrlmesi ve makroekonomik dengelerin salanmas byk lde kontrolmz dndaki deikenlere, zellikle de d kaynak giriine ve kresel risk itahna bal. Dolaysyla belirsizlikleri sonlandrmak bizim elimizde deil. Yapabileceimiz, ksa vadede d kaynak girilerinin kalitesini dorudan yatrmlar ve uzun vadeli borlanma dorultusunda gelitirmek, bu arada gelecekte bu bamll daha makul dzeye indirecek yapsal deiimi hzlandrmaktr. Kald ki bunu gerekletirmek te yazld kadar kolay sanlmamal. Bir yandan mali disiplin pasn gevetmeme zorunluluu, dier yandan isizlik ve enflasyon gibi sorunlar, kamu maliyesinde ve para politikasnda manevra olanaklarn kstlyor.

Nitekim yetkililerin zaman zaman yaptklar aklamalardan da anlalaca gibi istihdam, finans aracl ve enerji maliyetleri iindeki vergi yknn drlmesi gerei kabul edilmekte, ancak kamu finansman dengelerini bozmamak iin bu yaplamamaktadr. Gider btesini karlayacak alternatif gelir kaynaklarna eriimi salayacak, bu arada beyan kaan azaltmak ve kaytl mkellef saysn arttrmak amacyla nominal vergi oranlarnn ciddi bir ekilde drlmesini gze alacak, fakat ayn zamanda kentsel rantlar ve tarmsal iletmeler gibi vergi d alanlar da kapsam iine sokacak cesur bir Gelir Vergisi reformuna bir trl karar verilmemesi kendi hareket alanmz nasl kstladmzn tipik bir rneidir.

Uzun sre srncemede brakp birdenbire tartmaya bile zaman brakmadan tamamladmz Trk Ticaret Kanunu’nda bile amalarmz ile yaptklarmzn ne kadar tutarl olduunu henz irdelemi deiliz. Szgelii ksa vadede en ncelikli hedeflerimiz arasnda yer alan dorudan yatrmlarn arttrlmasnn, hakim ortak yetkilerini kstlayan, internet sitesi kapsamnda neredeyse btn gizli bilgilerin aklanmasn zorunlu klan, hissedarlar anlamasn ana szlemeye yanstmay zorlatran hkmler ile ne kadar badaacan sorgulamyoruz.

Tamam, pek ok ey kontrolmz dnda ama biz de durumu deitirmeyi pek istemiyor gibiyiz.

(Dnya, 21.02.2012)