SMMM ve YMM olmann zorluklar
Kamu harcamalar eitli tr ve miktarlardaki vergiler zerinden finanse edebilmekte. Mkellefler ve vatandalardan toplanan bu vergilerin ise belirli bir yasa erevesi ierisinde denmesi gerekiyor. letmelerde faaliyetlerin ve ilemlerin salkl ve gvenilir bir ekilde ileyiini salamak, faaliyet sonularn ilgili mevzuat erevesinde denetlemeye, deerlendirmeye tabi tutarak gerek durumu ilgililerin ve resmi mercilerin istifadesine mali mavirler sunmakta.
Tarafsz bir ekilde yksek mesleki standartlar gerekletiren mali mavirler, SMMM ve YMM olabilmek iin epey meakkatli bir yol izlemekte zorunda kalyorlar. rnein mhendislik, avukatlk gibi dier meslek grubu mensuplar 4 yllk niversite tahsili ve 1 yllk staj sresinden sonra imza yetkilerini kullabilmekte iken, mali mavirlerin ise SMMM ve YMM olabilmeleri iin en az 10 yllk mesleki bir gemii ve yeterlilik snavnda da baarl olmas gerekiyor. Kamu adna vergi denetimi, vergi tahsilt, muhasebe kaytlarnn tutulmas, vergi devlerinin sresinde yerine getirilmesi, SGK bildirimlerinin zamannda ifa edilmesi, kaytl ekonomiye geilmesi konusunda fedakrca gece gndz demeden az bir cretle ve bu cretlerini de ou zaman alamayan alsa bile uzun vadeli eklerle veya ak hesaplarla ve mkellefin keyfine gre tahsilat yapabilen mali mavirler YMM olmak iin karlatklar engelleri zaman zaman eitli vesileler dile getirmekteler. Getiimiz gnlerde de bir gazetenin mali mavirlerin YMM olmalar iin girdikleri snavdaki “adaletsizlikler dzeltilmeli” diye dile getirdii, bu meslek grublar arasndaki temsil yetkisi edinmede yaanan bir adaletsizlik var. Evet, Trkiye de 4 yllk bir niversite mezunu nasl SMM ve YMM olabiliyor, bunun serancamesine bir gz attmzda;
Serbest mali mavir olabilmek iin;
1) 4 yllk faklte mezunu olmak, (iletme, hukuk, vs.)
2) Staja balayabilmek iin snava gireceksiniz. Snav kazanamaz isen staja bile balayamazsnz,
3) Staja balama snavn kazanrsanz en az yl bir SMMM veya YMM gzetiminde sigortal olarak staj yapacaksnz,
4) Staj dneminde internet zerinden TRMOB’dan eitim alacaksnz, aldnz CD eitimlerinden de snava tabi tutulacaksnz,
5) 3 yllk staj sresini baarl bir ekilde tamamlamanz halinde SMMM snavna gireceksiniz. Snavlar klasik yaplacak ve siz snavlar kazanr iseniz SMMM olabileceksiniz. (3568 sayl Kanun)
YMM olmak iin ise ;
1) 10 yl mali mavirlik yapacaksnz, fiilen ve resmen bunu da belgeleyeceksiniz,
2) 10 yl sonra da 10 adet dersten klasik bir yntemle YMM snavlarna gireceksiniz ve snavlar verebilmeniz halinde YMM olacaksnz,
3) Snava girmek iin ayrca snav ba 90 TL TESMER’e yatrmanz, (3568 sayl Kanun)gerekiyor.
SMMM’ler odaya aidat dyor. Bu snav cretine gerek olmad dncesindeyim. TRMOB ve TESMER’de SMMM staj, seminer, kurs, aidat ad altnda para alyor. Bu snav creti ya kaldrlmal veya 25 TL gibi bir tutara indirilmeli.
10 yl iinde geim derdi ile uraan SMMM’ler snav sisteminin teoriye dayanmas, SMMM mesleinin uygulamaya ynelik olmas nedeni ile bu snav kazanmalar olduka da zor. Oysa Maliye Bakanl’nda denetim eleman olarak grev yapanlar ile baz meslek mensuplarnn (niversite hocalarnn) bu gne kadar snavsz YMM olma hakk tannmt. Son olarak devlet memurlar (vergi denetim yapan) iin yaplan snava 10 yldan bu gne kadar fiilen SMMM mesleini icra edenler alnmamtr. Ve meslei icra edenleri derinden yaralamtr. Drain Cleaning Denver . Burada adeta devlet kendi memuruna bir ayrcalk tanm mali mavirlerin girmi olduklar on adet derse karlk tek snav ve hem de test yaparak 1100 civarnda kiiye YMM belgesi verilmitir. Bu uygulama sonucu doan hakszln giderilmesi asndan yeni bir snav alarak en az 10 yldan beri SMMM mesleini fiilen icra edenlere de test ve tek bir snav ile YMM olmalar salanmaldr.
te yandan YMM snavlarnda sorulan soru teknii itibari ile kamuda alan denetim elemanlarnn kazanmasna yneliktir. nk sorular meslein uygulamasna ynelik olmayp teori bazndadr. Bu adan da Maliye Bakanl YMM kadro akln tek snavla, test olarak, kendi elemanlarna ayrcalk yaparak kapatmakta mdr? Bir de snav sonularnn ge aklanmas problemi yaanyor. Sonular iki ay sonra aklanyor ve yeni snav dnemine ortalama 75 gn kalyor ki, bu srede hangi derse allr. TESMER’den aldmz ifahi rakamlara gre ylda ortalama 200 kii snava giriyor (ylda iki kez 400 kii yapar bu say) belge alabilenlerin says ise sadece 5. Evet bu yzde 2.5 baar demektir. Bu baar oran iyi mi, deilse neden, sulu kim nerede?
Dier taraftan konuyu baka bir gzle deerlendirir isek;
rnein avukat olmak, mhendis olmak iin ilgili niversiteden mezun olmak yeterli saylmaktadr. Hukuk fakltesinden mezun olan bir kii snavsz olarak balayaca 1 yllk staj sonunda mesleinin istedii dalnda (Boanma, cra, Ceza Hukuku, Ticaret Hukuku, cra flas Hukuku, Uluslararas Hukuk, Sosyal Gvenlik Hukuku, Anayasa Hukuku vs..) icra edebilmektedir. Ayn ekilde mhendislik fakltesi mezunu olan bir kii de kendi alannda serbest mesleini snavsz yapabilmekte ve sorumlu olarak imza atabilmektedir. Serbest meslek mensuplar arasnda SMMM’ler aleyhine ayrcalk yaplmas Anayasa’ya aykrdr.
YMM ler dnya kadar tasdik ve raporlara imza atyorlar, bunlarn risklerini karlayacak hibir sorumluluk sigortas limiti bu kadar yksek deil. nk sigorta irketleri de 10 milyon TL limite kadar sigorta yapmaktadrlar. Bu limitin stndeki riskler ne olacak kim karlayacak, buras ise mehul. Meslek mensuplarnn riskleri bu snrlarn ok stnde gerekleebilmektedir.
Eletirilen haksz uygulamalar ve zm yolar iin talepler;
1) Mali mavirler de avukatlar ve mhendisler gibi ayn haklara sahip olmaldrlar,
2) YMM snavlar test yaplmal, hakszlk kaldrlmal. Yaplacak ise SMMM ve YMM snavlar yaplmal.
3) YMM snavlar halen sadece Ankara’da yaplmaktadr. Bundan dolay da mali mavirler gnlerce sknt ekmekte otel odalarnda kalmakta bir sr masraflara katlanmaktadrlar. Bunun yerine YMM snavlar en azndan Ankara, stanbul ve zmir de yaplmaldr.
4) YMM snavna giren SMM’ler iin ders kitaplar TRMOB tarafndan bastrlmal ve snavlar bu kitaplar ile snrl tutulmal. Halen hangi dersin snav sorusunun nereden gelecei mehuldr. rnek; Ynetim muhasebesinde sorulan terim sorusu “Keizen Maliyetleme ” Prof. Dr. Kamil Bykmirza ve Prof. Dr. Yurdakul alda’n kitaplarnda bile bulunmamaktadr. (2011/2 dnem ynetim muhasebesi snav sorusu.)
5) YMM snavna gireceklere yukardaki artlarn deimemesi halinde 2 yllk devam mecburiyeti olan eitim art (akademi) getirilmeli ve bu surede yaplacak snavlar neticesinde YMM hakk verilmeli.
6) Snavlara girme art olan 10 yllk sre kaldrlmal veya en azndan 5 yllk SMMM faaliyet sresinden sonra snava girme hakk verilmelidir.
7) Bu meslei bu gne kadar fiilen icra eden SMMM’lere, YMM snav giriinde ayrca bir ek puan verilmesi
Orhan VANLIOLU / SMMM
Dnya Gazetesi
a>
