Yaş Düzeltmelerinin Sigortalılık Başlangıcına Etkisi

Ülkemizde sigorta ve bağ kur gibi sosyal güvenlik kurumlarından emekli olabilmek için kişilerin belirli bir prim gün sayısı, hizmet süresi ve yaşı doldurmaları gerekmektedir. Genellikle de bu üç unsurdan en çok sorun olan kişilerin yaşı olmaktadır. Zira günümüzde çalışmaya yeni başlayan kişiler için 60 yaşında emekli olmaları ya da 1999 senesinden önce işe başlayanlar için daha erken yaşta emekli olabilmelerine imkân tanınmıştır.

Bu yüzden kişiler yaşlarını büyülterek birkaç sen daha erken emekli olma hayalleri kurmaktadırlar. Fakat bu durumdan dolayı sosyal güvenlik kurumlarının emekli maaş ödemeleri artmaktadır. Örnek vermek gerekirse ssk’dan emekli olmak isteyen bir kişi bir sene önce emekli olursa ortalama bir aylık 650 TL’den maaş aldığını düşünürsek on iki ayda toplam 7.800 TL gibi bir maaş almış olacak, ayrıca sağlık hizmetlerinden de tekrar faydalanmaya başlayacaktır.

Öncelikle yaş düzeltmeleri ile ilgili birkaç bilgi vereyim daha sonra ayrıntıya gireriz.

5510 sayılı kanunun 57. maddesine göre;

İş kazası, meslek hastalığı, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından gelir ve aylık tahsisleri ile sermaye değerinin hesabında, iş kazasının olduğu veya meslek hastalığının hekim raporuyla ilk defa tespit edildiği veya sigortalıların bu Kanuna ve bu Kanunla yürürlükten kaldırılmış kanunlara tâbi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonraki yaş düzeltmeleri dikkate alınmaz.

Bunun anlamı, bir kişi yaşını büyüttüğü tarihte sigortalı ise kişinin yaşın büyümesi bu kişinin emekliliği için hiçbir anlam ifade etmeyecektir. Yani yaşınızı büyütmek istiyorsanız işçi olarak çalışmaya başlamanızdan ya da vergi mükellefi olmadan önce bu işlemleri tamamlayınız daha sonra bir kurumda sigortalı olarak çalışmaya başlayınız.

Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz’da, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.

Emekli maaşı hesaplaması yaparken kimliğinizde ay ya da gün yazmıyorsa sizin doğum tarihiniz devlete göre 1 Temmuz olmaktadır. Yani siz 1 Ocak tarihinde doğmuş olduğunuzu bilseniz dahi 6 ay geç emekli olacaksınız. Aralık ayında doğanlar şanslı olacak.

Türk Silâhlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinde belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik işlemleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır.

Bu madde zaten emekli sandığı ile ilgili olanlar için, memur arkadaşların emekliliklerini hesaplamaları çok daha kolay olduğu için ayrıntıya girmiyoruz.

Örnek 1– 1971 doğumlu Ahmet Bey ilk defa mülga 506 sayılı Kanuna tabi olarak 10.05.1990 tarihinde çalışmaya başlamak suretiyle  sigortalı olmuştur. Ahmet Bey, sigorta başlama  tarihten sonra doğum tarihini mahkeme kararıyla 1970 olarak düzelttirmişse de yaşlılık sigortasından aylık tahsisine ilişkin hükümlerin uygulanmasında asıl doğum tarihi olan 1971 esas alınmak suretiyle hesaplama yapılacaktır.

Örnek 2– Hasan Bey 15.03.1987 tarihinde mahkeme kararıyla 1968 olan doğum tarihini 1967 olarak düzelttirmiştir. Hasan Bey -yaş düzeltmesinden sonra-  mülga 506 sayılı Kanuna tabi olarak 21.02.1988 tarihinde çalışmaya başlamak suretiyle sigortalı olmuştur. Bu durumda, sigortalının yaş düzeltmesine ilişkin mahkeme karar tarihi, sigorta başlangıç tarihinden önceki bir tarih olduğundan, yaşlılık sigortasından aylık tahsisine ilişkin işlemlerde doğum tarihi olarak 1967 dikkate alınacaktır.

Ayrıca sigortalıların bilmesi gereken unsurlar aşağıdakilerdir;

a) Nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihleri ile nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri arasında fark varsa nüfus kayıtlarındaki tarih,

b) Birden fazla nüfus kaydı bulunanların, bu kayıtları arasında fark varsa nüfus kayıtlarındaki eski tarihli kayıt,

c) Birden fazla nüfus kaydı bulunanlardan, kayıtlarının birisinin idare veya kaza mercilerinden verilmiş bir kararla yapılmış veya düzeltilmiş olması durumunda kararların kesinleşmiş olması şartıyla nüfus kayıtlarına geçirilmemiş olsa bile bu kayıt,

Esas alınmaktadır.

Bütün bu hususlar dikkate alınırsa yaşınızı büyültmenin hiçbir faydası yoktur diyebiliriz. Fakat az da olsa değindiğimiz kimlik kaybolması ya da bir den fazla kayıt bulunması halinde bu bilgiler size daha çok yarayabilir.

Örnekler: Lebib yalkın dergisinden alınmıştır.