Sorunuz:
Hayırlı günler. Nerdeyse tüm soruları ve cevapları okudum. Ve okuduğum kadarıyla hep çalışanlar iş verenlerini şikayet etmiş. Ya iş verenlerin durumu ne olacak. Okuduklarımın hepsin de iş verenler hatalı ve yanlış.. Ben kendi adıma konuşup soru sormak istiyorum, yardımcı olursanız sevinirim.
Ben doğu da iş yapan bir müteahitim ve yanım da yaklaşık 100 kişi çalışmakta. Batı da ki gibi şartlar uygun değil,nasıl uygun değil.. Batı da kalifiye elaman bulmak daha kolay ve maaşlar biraz daha uygun. Örneğin günümüz şartları için konuşursak batı da aylığı 1200 TL olan şöför doğu da yani memlektim de 1750 TL almaktadır. Benim verdiğim net maaştır. Kesinlikle asgari geçim indirimi veya çocuk parası adı altın da herhangi bir ücret ödemiyorum. Ayrıca sigorta pirimlerini asgari ücretten yatırıyorum. Sebebine gelince aldığı net ücretten pirimini yatıracak olsam asgari geçim indirimi ve çocuk parası verecek olsam bir şöförden dolayı vereceğim ücret 2000 TL yi geçecektir.. Bu şartlarda da rekabet edemiyeceğim ve piyasadan silinip gideceğim. Ayrıca yanım da çalışan hiç bir işçinin de hakkını yemeden mevzuata uygun bir şekilde çalıştırmak istiyorum,istememin sebebi ise yanımda çalışanların ileride beni mahkemeye verip bana ceza ödetecek olmalarıdır.
5 yıldır idarecilik yapıyorum ve hiç bir çalışanımın hakkını yemedim. Memleketimin kış şartlarından dolayı ancak 7 ay düzenli çalışabiliyorum ve hafta da 7 gün 24 saat çalışıyorum. Yani anlıyacağınız elemanlarım hafta da 32 saat fazla mesai yapıyorlar. Mesai ücretlerini ödemeye kalksam tamamıyla zarar edecem,ödemezsem ileride beni mahkemeye verebilirler. Aylık 2 gün ücretli izin hakları vardır,kimisi kullanıyor,kimisi kullanmıyor. Kullanmıyanların izin paralarını onlara veriyorum. Kimseyi de zorla çalıştırmıyorum,işe alımlarda sözlü olarak konuşuyoruz, itiraz etmiyorlar. Sözleşme yapıp sözleşme de nasıl bir madde bırakabilirim?
Gerçekten iş veren olarak kazadığım parayı doğru dürüst ağız tadıyla yiyemiyorum,nedenini soracak olursanız. iş yerinden ayrılamıyorum,ayrıldığım zaman çalışmıyorlar,işten kaytarıyorlar. Bazen onların benden daha şanslı olduğunu düşünüyorum,çünkü onların sosyal hakları benden daha fazla. Onlar beni mahkemeye verebiliyor ama ben devleti piyasadaki asılsız rekabetten dolayı veremiyorum. Bazen tüm malı mülkü satıp,batı da bir iş yeri yapıp kiraya vermeyi düşünüyorum,neden diye soracak olursanız.. Çünkü aylık bir kira gelirim olacak,eleman derdi,yakıta zam geldi derdi,iş kazası derdim olmayacak. Daha rahat stressiz bir hayat yaşıyabileceğim.. Unutmadan bunu belirtmeden de geçmek istemiyorum,3 ay boyunca düz işçi aradım,iş kura başvuru da bulundum ama ne yazıkki kimse gelmedi. Ama televizyonlar bangır bangır memlekette işsizlik var diye haber yapıyorlar.. Acaba piyasada işsiz mi yok,yoksa işsiz olan insanlar hepsi kalifiye insanlar mı? (Süleyman M.)
Cevabımız:
Bahsettiğiniz konularda inanın çok haklısınız.Ülkemizdeki kayıt dışı çalışmanın en büyük nedenlerinden biri işçinin,işverene olan maliyetidir.Dediğiniz gibi asgari ücretten çalışan bir işçinin SGK’ya bildiriminden dolayı işverene doğan borç yaklaşık 1.000 TL’dir.Yanınızda çalışan 100 işçi olduğunu söylemişsiniz.Sadece SGK’ya bildireceğiniz rakam bile sizin için çok büyük masraf kalemi oluşturmaktadır.Bunun yanı sıra ödeyeceğiniz KDV,stopaj gibi vergileri saymıyorum bile.Ne yazık ki ülkemizde buna ilişkin herhangi bir çözüm bulunamamıştır.Sizin gibi herkesin hakkını ödemeye çalışan işverenler ağır ödemeler sonucunda piyasada rekabet edebilmesi,iş yerinin devam edebilmesi adına kanuna aykırı yollara başvurmak durumunda bırakılmıştır.
Sitemizdeki soruların hep işçi tarafından sorulduğunu ve yanıtların işçi lehine olması durumundan bahsetmişsiniz.Böyle olması çok doğaldır.Çünkü iş hukuku adaletli bir hukuk dalı değildir.Yani işveren ile işçiyi aynı kefeye koymamaktadır.Her zaman işçi lehine yorum prensibi benimsenmiştir.Böyle olmasının sebebi iş hayatında işveren sermaye tarafı olmasından dolayı yani gücü elinde bulundurduğundan işçiyle pazarlık güçleri eşit değildir.Bu eşitliği sağlamak için iş hukuku kanunlarla işçi ile işverenin gücünü eşitlemeye çalışmaktadır.
Ben size bir kaç tavsiyede bulunayım belki probleminize bir fayda sağlayabilirim.Müteahhit olduğunuzu söylemişsiniz.Bana kalırsa işçileriniz ile belirsiz süreli iş sözleşmesi yapmak yerine belirli süreli iş sözleşmesi yapmanız sizin avantajınıza olacaktır.Ancak bu sözleşmeyi yaparken çok dikkatli olmanız gerekir.Çünkü sözleşmenin başına “Belirli Süreli İş Sözleşmesi” yazmak veya bir maddesine “Bu sözleşme ../../..-../../.. tarihleri arasında geçerlidir” yazmak sözleşmeyi belirli süreli yapmamaktadır.Bir sözleşmenin belirli süreli olabilmesi için sözleşmenin bitmesi objektif bir koşula bağlı olmuş olması gerekir.Yani bir inşaata başlarken bulduğunuz işçilere bir sözleşme imzalatın.Bu sözleşmenin bir maddesi de “Bu sözleşme inşaatımız bittiği andan itibaren sona erer.” gibi bir madde olursa sözleşme belirli süreli sayılır.Zaten mevsim koşullarından dolayı 7 ay çalışabildiğinizi belirtmişsiniz.7 aylık süre içerisinde inşaat bittiği takdirde zaten 1 yıllık süre de dolmadığı için işçilere kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğünden kurtulursunuz.Aynı şekilde 1 yıl dolmadığı için işçiler yıllık izin hakkına da sahip değillerdir.Bir de şu hususa dikkat etmelisiniz başka bir inşaat için yine aynı işçiyle belirli süreli iş sözleşmesi yaparsanız olay mahkemeye taşındığı takdirde aleyhinize bir karar çıkabilir.Çünkü belirli iş sözleşmeleri zincirleme olarak birden fazla yenilenememektedir.Eğer ki yenilirseniz bu sefer o işçi en baştan beri belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışıyormuş gibi kabul edilir.Fazla mesailerle ilgili önerim ya kıdem tazminatı yükümlülüğünüz olmadığı için biraz daha fazla işçi çalıştıracaksınız ve o işçileri vardiyalı şekilde haftalık 45 saati aşmayacak şekilde çalıştıracaksınız.Bu da elbette size daha fazla SGK primi çıkaracaktır.Diğer bir seçenek ise fazla SGK primi ödemek yerine şu an ki çalıştırdığınız işçilere fazla mesai ücreti ödemenizdir
