Şirket ortaklarından kendi mülkiyetlerine ait işyerlerini şirket için kullandırtması ve bunun karşılığında herhangi bir kira bedeli almadığı durumlarda nasıl bir işlem yapılacaktır.
Normal şartlar altında şirket ortağı dahi olsa kendisine ait işyerinin şirket adına kullandırtması durumunda burada kira geliri elde edip şirketin de bu kira tutarı üzerinden muhtasar beyannamede stopajını ödemeli ve şirkete gider olarak yazabilmektedir.
Fakat ülkemizde birçok şirket aile işletmesi olduğu için şirket ortaklarından birisine ait işyerleri için ayrıca şirket ortağına bir ödeme yapılmamaktadır. Ödeme nakden ya da banka aracılığıyla yapılmadığı için şirket bu durumda muhtasar beyannamede herhangi bir ödeme yapmayacak ayrıca herhangi bir kira gideri yazamayacaktır.
Burada şirket açısından durum bu iken mülk sahibi şirket ortağı açısından durum farklıdır.
Gayrimenkul sermaye iradı elde eden kişiler çeşitli sebeplerden dolayı herhangi bir gelir elde etmiş olmasalar dahi emsal kira bedelinden düşük bir kira tutarını beyan edemezler. Yani Şirket ortağı gelir elde etmediği bu işyeri için ayrıca emsal kira tutarı üzerinden izleyen yılın mart ayında kira vergisi ödemesi gerekmektedir.
Bunu örneklendirecek olursak.
Ali ve Veli Beylerin otak oldukları bir ABC A.Ş. var, Şirket merkezi ise Ali Bey’in mülkiyeti dahilinde ve ABC A.Ş. Ali Bey’e bu işyeri için herhangi bir kira ödemesi yapmamaktadır. İşyerinin emsal kira bedeli aylık 3.000 TL’dir. Bu durumu ABC A.Ş. ve Ali Bey açısından inceleyelim.
Aylık 3.000 TL kira bedelini Ali Bey ABC A.Ş.’den tahsil etmediği ve bedelsiz olarak şirketin kullanımına sunduğu için ABC A.Ş. bu 3.000 TL üzerinden herhangi bir stopaj uygulaması yapmayacaktır, ayrıca kayıtlarında kira gideri gösteremeyecektir.
Ali Bey ise İzleyen yılın mart ayında 3.000 TL * 12 = 36.000 TL üzerinden gelir vergisi ödeyecektir.
Emsal kira bedelinin belirlenmesinde ise herhangi resmi bir evrak, mahkeme kararı gibi yazılar yoksa belediyelerden öğrenilebilir, emlak vergisi değerinin %5’i oranındadır.
Aşağıda bu konuyla ilgili Gelir idaresinin bir muktezasını bulabilirsiniz.
T.C.
İSTANBUL VALİLİĞİ
İl Defterdarlığı
Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü
Sayı : B.07.4.DEF.0.34.11/GVK-94/5
Konu : Limited şirket ortağına ait gayrimenkulün
şirkete kiraya verilmesi halinde stopaj
yapılıp yapılmayacağı hk.
İLGİ : Tarihsiz dilekçeniz.
İlgide kayıtlı dilekçenizde,…………………… Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün ………………………… vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellefi olduğunuzu faaliyet konunuz Asansör imalatı olduğunu şirketinizin işyeri olarak kullandığı gayrimenkulün şirket ortağı ………………….. ait olduğundan işyeri için kira ödemesi yapmadığınızı belirterek söz konusu gayrimenkulden dolayı kira stopajı yapılıp yapılmayacağı hususunu sormaktasınız.
Bilindiği gibi, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı ile zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin aynı maddenin 5/a bendi uyarınca anılan kanunun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında nakten veya hesaben yaptıkları ödemelerden Gelir Vergisi tevkif edecekleri hükme bağlanmıştır.
Aynı maddenin son fıkrasında da, tüccar, serbest meslek erbabı ve çiftçilerin yukarıdaki hükümlere göre yapacakları tevkifatın ticari, mesleki ve sınai işleriyle ilgili ödemelerine münhasır olduğu hükmü yer almıştır.
Diğer taraftan Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinin 1. paragrafı hükmüne göre, gayrimenkul olarak nitelendirilen mal ve hakların sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmektedir.
Aynı Kanunun 73. maddesinde; Kirala verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %5’idir…hükmü yer almıştır.
Bu hükümlere göre, şirketiniz tarafından aynı zamanda şirket ortağına ait (gayrimenkulün) kullanılması karşılığında herhangi bir kira ödemesinin olmaması başka bir ifade ile işyeri kira karşılığı olarak şirket hesabında gider gösterilmemesi halinde nakden veya hesaben ödeme olmadığından hareketle tevkifat yapılması söz konusu olmayacaktır. Ancak Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesi uyarınca kira tutarının emsal değerinin belirlenerek ortaklar tarafından gayrimenkul hisseleri oranında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
