“İstihdam Trajedisi Belgesi” belgesi mevcut kıdem tazminatı ödeme haklarının kaldırılıp yerine getirilmesi düşünülen Kıdem Tazminatı Fonu ile kıdem tazminatı alma hallerimiz üçe düşüyor ve alacağımız kıdem tazminatının miktarında da önemli azalmalar meydana geliyor…
Akparti Hükümetlerinin ilk Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Murat BAŞESGİOĞLU zamanında beridir yani 2002 yılından beridir her 3-4 ayda bir ısıtılıp ısıtılıp önümüze gelir Fon konusu. Ancak, ‘Kıdem Tazminatı Fonu’nu çok işçi çalıştıran işverenler ile bu işverenlerin işçileri istemiyor. Ama az işçi çalıştıran işverenler ile bunların işçileri istiyor. Yani büyük işverenler istemiyor ama küçük işverenler istiyor. Küçük işverenler ise aslında ne istediklerini de bilmiyorlar. Asıl istedikleri hiç para ödememek ama bunu dillendiremediklerinden şimdilik kıdem tazminatı fonu gelsin sonra da çaresine bakar, istihdamın üzerindekiyükleri devlet kaldırsın der tamamen kaldırtırız düşüncesindeler. Kıdem Tazminatı Fonu, kıdem tazminatının kaldırılmasını yıllara yayılmış halidir.
Bilindiği üzere 1475 Sayılı İş Kanunu, yeni 4857 Sayılı İş Kanunu ile ortadan kaldırıldı ama Geçici 6 ıncı maddesi ile; “Kıdem tazminatı için bir kıdem tazminatı fonu kurulur. Kıdem tazminatı fonuna ilişkin kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar işçilerin kıdemleri için 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14 üncü maddesi hükümlerine göre kıdem tazminatı hakları saklıdır.” denilerek, 1475 Sayılı Kanun’un “Kıdem Tazminatı” başlıklı tek (14 üncü) maddesi kaldırılmadı. Şimdi işçiler bu madde gereğince kıdem tazminatı alıyorlar.
Kimler İstiyor?
‘Kıdem Tazminatı Fonu’nu çok işçi çalıştıran işverenler ile bu işverenlerin işçileri istemiyor. Ama az işçi çalıştıran işverenler ile bunların işçileri istiyor. Yani büyük işverenler istemiyor ama küçük işverenler istiyor.
Tıpkı, 506 Sayılı Kanun’un Geçici 20 inci Maddesi gereğince bazı özel banka ve borsaların çalışanları için SSK’ya prim ödemek yerine, kendilerinin emeklilik sandıkları kurması gibi çok işçi çalıştıran işverenler, kurulacak “Kıdem Tazminatı Fonu”na prim ödemek yerine bu primleri kendileri kullanmak, gerektiğinde kendi sandıklarından ve fonlarından kredi kullanabilmek istiyorlar. Küçük işverenler ise ödeme sıkıntısına düşmemek için fona taraftarlar.
Ayrıca fon kurulursa halen yüzde 33,5 SSK, yüzde 2 İşsizlik sigortasından gayri (en az) yüzde 4 de kıdem tazminatı fonuna işveren ödeme yapacak.
Fondan para alma halleri;
Esasen Fondan para almanın iki hali var,
1-İşçi ölürse,
2-Emekli olursa,
Ancak, üçüncü bir hal daha var “Fon”da 10 tam yılı tamamlayana işçiye, fondaki paranın tamamı değil ama bir kısmı isteyen işçiye ödenecek kalanı ise ölünce veya emekli olunca ödenecek.
Tasarı ne getiriyor?
Mevcut, “Kıdem Tazminatı Fonu Tasarısı”na göre;
-Bundan sonra çalışanlar emekli olmadan ya da ölmeden kıdem tazminatı alamayacaklar,
-İşçiye, işveren tarafından işten atılması veya haklı sebeple işi bırakması halinde kıdem tazminatı ödenmeyecek.
-Taslak yasalaşırsa, işverenler oluşturulacak kıdem tazminatı fonuna her ay belirli oranda prim ödeyecekler.
Ödenen bu primler fon yönetimi tarafından yatırım araçlarında değerlendirilecek.
-Tasarı yasalaşıncaya kadar işçilerin işlemiş kıdemlerinin karşılığı olan kıdem tazminatı işverenince, yasadan sonraki kısım ise fon tarafından ödenecek.
-İşten atılmalar nedeniyle kıdem tazminatı alınamayacağından, bundan böyle işten atılanlar şartlarını oluşturmuşlarsa işsizlik sigortası fonundan yararlanacaklar.
-Tasarıya göre, bugüne kadar kıdem tazminatına esas ücret işçinin son olarak aldığı ücret iken, bundan böyle işçinin son 1 yıllık (veya 5 yıllık) ücretinin ortalaması olacak.
-İşverenler oluşturulacak kıdem tazminatı fonuna işçinin brüt ücretinin yüzde 4’ü kadar prim ödeyecekler tabi bu halen taslak çalışma oran değiştirilebilir. Zira, her yıla bir brüt ücret ödemesi yüzde 8,33′e tekabül etmektedir.
Kıdem tazminatı fonuna kesinlikle karşıyım ama Fon yasalaşacaksa bunun bireysel hesap şeklinde olması ve işçinin fondaki parasını her ay izleyebilir, kontrol edebilir ve dilediği yatırım aracını seçebilir olmasının doğru olacağını düşünüyorum.
Tasarı yasalaşırsa;
İşverenlere, mevcut vergi ve prim ödemesi dışında yeni bir ödeme daha getirecek ve halen kendilerince kullanılan (özel) fonun devlet tarafından kullanılması sonucunu getirecektir.
“Kıdem Tazminatı Fonu” çok işçi çalıştıran işverenler ile az işçi çalıştıranlar işverenlerin taraf olduğu ve devletinde yeni bir kaynak gözüyle bakarak talep kâr olduğu bir DEV FON’u ortaya çıkaracaktır.
