HBAR TAZMNATINA HAK KAZANILMAYAN HALLER
Selahattin BAYRAM(SGB Mfettii)
I. Giri4857 sayl Kanunu’nun 17’nci maddesi uyarnca ii ihbar tazminatna hak kazanmaktadr. inin i szlemesinin belirli sreli i szlemesi mi belirsiz sreli i szlemesi mi olduu ihbar tazminatna hak kazanma asndan nemlidir. Yine, iiye Kanun maddesinde ngrlen ihbar nel srelerinin kullandrlp kullandrlmad hususlar da ihbar tazminatna hak kazanma asndan nemlidir. hbar tazminatna hak kazanmama halleri diye ak bir dzenleme mevzuatmzda yer almamaktadr. Makalede ihbar tazminatna hak kazanlmayan haller aklayacaz.
II.hbar Tazminatna Hak Kazanlmayan Haller
4857 sayl Kanunu’nun 17’nci maddesi “Belirsiz sreli i szlemelerinin feshinden nce durumun dier tarafa bildirilmesi gerekir. szlemeleri; a) i alt aydan az srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak iki hafta sonra, b) i alt aydan bir buuk yla kadar srm olan ii iin bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak drt hafta sonra, c) i bir buuk yldan yla kadar srm olan ii iin bildirimin dier tarafa yaplmasnda balayarak alt hafta sonra, d) i yldan fazla srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak sekiz hafta sonra,
Feshedilmi saylr. Bu sreler asgari olup szlemeler ile artrlabilir. Bildirim artna uymayan taraf, bildirim sresine ilikin cret tutarnda tazminat demek zorundadr.” hkm ile kabul gren kullanmyla ihbar tazminat dzenlenmitir. i ya da iverenin mezkur Kanunun 17’nci maddesinde ngrlen ihbar nellerine uymadan belirsiz sreli i szlemesini feshetmesi halinde fesheden taraf dier tarafa ngrlen nel sresi kadar tazminat demekle ykml klnmtr. Sz konusu tazminatta uygulanacak zamanam sresine ilikin bir hkme i mevzuatnda rastlanlmamaktadr. Bu nedenle, Borlar Kanunu’nun genel hkmleri esas alnarak 125’inci maddesinde ngrlen 10 yllk zamanam sresi uygulanacaktr. i ya da iverenin belirsiz sreli i szlemesini ngrlen ihbar nelleri sresine uymadan tek tarafl olarak feshetmesi halinde dier tarafn bu feshi rendii tarihten itibaren 10 yllk zamanam sresi balayacaktr.
A- Belirli Sreli Szlemelerinde Szlemesinin Feshedilmesi:
4857 sayl i Kanunu’nun 17’nci maddesinde aka belirsiz sreli i szlemeleri diye balamas nedeniyle belirli sreli i szlemelerinde ihbar tazminat istenemeyecektir. Belirli sreli i szlemelerinde szlemenin ne zaman sona erecei taraflarca bilinmekte ya da ngrlmektedir. Dolaysyla, taraflardan birinin dier tarafa kar ihbar nel srelerini kullandrma talebi sz konusu olamaz.
Yargtay 9. Hukuk Dairesi de bir kararnda; sresi belirli i szlemelerinin feshinde ihbar neli dolaysyla ihbar tazminat gerekmediini belirterek bu hususu dikkate almakszn ihbar tazminatna karar verilmi olan yerel mahkeme kararn bozmutur.
B- inin Szlemesini Hakl Nedenle Feshetmesi:
szlemesinin ii tarafndan 4857 sayl Kanunu’nun 24’nc maddesinde saylan hallerden biriyle feshedilmesi halinde, iinin tek tarafl hakl nedenle kendisi tarafndan derhal feshedilmesi nedeniyle ii ihbar tazminatna hak kazanamayacaktr. Bu durumda, iverenin de iiden derhal fesih nedeniyle ihbar tazminat istemesi sz konusu deildir.
C- szlemesinin iveren tarafndan 4857 sayl Kanunu’nun 25’nci maddesinin II’nci bendi ahlak ve iyiniyet kurallarna uymayan haller ve benzerleri nedeniyle feshedilmesi ve feshin kesinlemesi halinde ii ihbar tazminatna hak kazanmayacaktr.
D- Deneme Sresi erisinde Szlemesinin Feshedilmesi:
4857 sayl Kanunu’nun 15’nci maddesinde deneme sreli i szlemeleri dzenlenmi olup, taraflarca i szlemesine bir deneme kayd konulduunda, bunun sresinin en ok iki ay olabilecei, ancak, deneme sresinin toplu i szlemeleri ile drt aya kadar uzatlabilecei, deneme sresi iinde taraflarn i szlemesini bildirim sresine gerek olmakszn ve tazminatsz feshedebilecei ve iinin alt gnler iin cret ve dier haklarnn sakl olduu ngrlmtr.
Dolaysyla, taraflardan biri deneme kayd koyulan i szlemesini deneme sresi ierisinde ihbar nel srelerini kullandrmadan feshederse dier tarafn ihbar tazminat isteme hakk bulunmamaktadr.
E- inin lm:
4857 sayl Kanunu’nun 17’nci maddesinde bildirim artna uymayan taraf bildirim sresine ilikin cret tutarnda tazminat demek zorunda olduunu belirterek hem iinin hem de iverenin ihbar tazminatn birinin dierinden isteyebileceini ngrmtr. Dolaysyla, ii de ihbar nel srelerine riayet etmeden i szlemesini feshederse iveren iiden ihbar tazminat isteyebilecektir.
Ancak, iinin lm halinde i szlemesi ihbar nel sreleri kullandrlmadan sona ermesine ramen, iveren iinin miraslarndan ihbar tazminat isteyemeyecektir.
III. Sonu
Belirsiz sreli i szlemelerinin sreli fesih yoluyla feshinde ii ya da iveren alann iyerindeki kdemine gre belirlenen ihbar nel srelerine tam olarak uymakla ykmldr. Taraflardan birinin 4857 sayl Kanunu’nun 17’nci maddesinde ngrlen ihbar nel srelerine riayet etmeden belirsiz sreli i szlemesini feshederse dier tarafa kullandrlmayan ihbar nel sreleri kadar creti demekle ykmldr.
Belirli sreli i szlemelerinde ihbar tazminat istenemeyecektir.4857 sayl i Kanunu’nun 17’nci maddesinde aka belirsiz sreli i szlemeleri diye balamas nedeniyle belirli sreli i szlemelerinde ihbar tazminat istenemeyecektir. inin i szlemesini hakl nedenle feshetmesi halinde, i szlemesinin iveren tarafndan 4857 sayl Kanunu’nun 25’inci maddesinin II’nci bendi ahlak ve iyiniyet kurallarna uymayan haller ve benzerleri nedeniyle feshedilmesi ve feshin kesinlemesi halinde, deneme kayd koyulan i szlemesini deneme sresi ierisinde ihbar nel srelerini kullandrmadan feshederse, iinin lm halinde i szlemesi ihbar nel sreleri kullandrlmadan sona ermesine ramen, iverenin iinin miraslarndan ihbar tazminat isteyemeyecei hususlar bilimlidir.
