YENİ Türk Ticaret Kanunu’nun olumlu yönlerinden biri de “denetim” olayı ile ilgili…
OKUR-YAZARLIK BİLE ARANMIYORDU
Önceki TTK’da; limited şirketlerde (ortak sayısı 20’yi aşmadığı sürece), denetçi zorunluluğu yoktu. Anonim şirketlerde ise “denetçi” zorunluluğu vardı ama denetçi olacak kişilerde, “okur-yazarlık” koşulu bile aranmıyordu.
14 Şubat 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu ile “denetim” olayı belli bir disiplin altına alındı ve anonim şirketler ile limited şirketlerin yani yaklaşık 700 bin şirketin Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) ve Yeminli Mali Müşavirlerce (YMM) denetlenmesi zorunlu kılındı. Ortakları bu kişilerden oluşan bağımsız denetleme kuruluşu da denetime yetkili olacaktı (Md.400).
Buna göre, yaklaşık 700 bin şirketin, muhasebecisi dışında ayrıca 700 bin “bağımsız denetçi” ile anlaşması gerekiyordu.
700 BİN DENETÇİ Mİ 7 BİN DENETÇİ Mİ
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun denetim ile ilgili 400. maddesi daha yürürlüğe girmeden değiştiriliyor. Denetimin SMMM ve YMM’lerce yapılabileceği şeklindeki madde yeniden düzenleniyor ve denetim yapacak olanların, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nca belirleneceği vurgulanıyor.
Ancak, Yasadan SMMM ve YMM ibaresinin çıkartılmasından, bunların dışındaki kişilerin de denetim yapabileceği anlamını çıkarmak yanlış olur.
TOP BAKANLAR KURULU’NDA
Yeni TTK’da yapılacak olan değişiklikle; denetimin kapsamına girecek şirketlerin, Bakanlar Kurulu’nca belirlenmesi öngörülüyor (Md. 397/4).
Şu an itibariyle netleşen bir durum olmamakla birlikte, cirosu 50 milyon liranın üzerinde olan şirketlerin bağımsız denetime tabi tutulması şeklinde ağırlıklı bir görüş var. Böyle olursa, ilk aşamada bağımsız denetim kapsamına girecek şirket sayısı, mevcut şirketlerin yüzde 1’i ya olur ya da olmaz.
50 milyon liralık çıtanın aşağı çekilmesi halinde, çıtanın konulacağı yere bağlı olarak, bağımsız denetime tabi tutulacak şirket sayısı, mevcut şirketlerin yüzde 2 ya da 3’ü olabilir.
Beyin ölümü gerçekleşen şirketin fişi çekilecek
GÜMRÜK ve Ticaret Bakanı Yazıcı’nın verdiği bilgiye göre; Türkiye’de 247 bini aşkın şirket, “gayri faal” durumda. Bu arada Maliye’nin Mayıs 2012 itibariyle, re’sen terk işlemine tabi tutarak kaydını sildiği mükellef sayısının 235 bin 781 olması da bu rakamı doğruluyor.
Bunların “beyin ölümleri” gerçekleşmiş ama hukuken varlıklarını devam ettiriyorlar. Bu şirketlerin de kısa sürede tasfiye edilmesi yoluyla fişlerinin çekilmesi suretiyle, hukuken de ticari hayattan çekilmeleri sağlanacak.
Anonim ve limited şirketlerin şahıs işletmesine dönüşmesi
YENİ Türk Ticaret Kanunu yayımlandığında; özellikle şirketten borç para çekme, internet sitesi ve en ufak bir olayda verilecek hapis cezası, şirket ortaklarının paniğe kapılmalarına neden oldu.
Mevcut şirketlerin, yüzde 80’i “şahıs işletmesine dönüşme” yollarını aradı.
Yeni TTK ve şahıs işletmesine dönüşme
YENİ TTK’ya göre, şahıs işletmesine dönüşmesi mümkün.
Ancak bunun için;
– Şirket paylarının tamamı devir alınacak,
– Ticari işletme, devir alınan adına tescil ve ilan edilecek.
KDV ve Kurumlar Vergisi’ne dikkat
ANONİM ve limited şirketlerin, şahıs işletmesine dönüşmesinde, mevcut mal, demirbaş, arsa vs.’nin fatura edilmesi gerekiyor.
İşte bu aşamada, mal ve demirbaşlar için KDV, doğan kazanç nedeniyle kurumlar vergisi ödenmesi söz konusu olur. Yapılacak değişiklikle KDV ve kurumlar vergisi istisnası tanınsaydı, çok anlamlı olurdu.
Ancak Yeni TTK’da yapılacak olan değişiklikte; tartışmalı konular örneğin; şirkete borçlanma, internet sitesi ve hapis cezalarının çoğu düzeltildiği için şahıs işletmesine dönüşme olayından da büyük ölçüde vazgeçilmesi söz konusu.
Milyonlarca sayfalık gazete komedisine son
YENİ Türk Ticaret Kanunu ile getirilen, garip bir uygulama daha başlamadan sona eriyor.
Yaklaşık 700 bin şirkete; ortalama 20 sayfa olan döküman ve belgeleri, Ankara’da haftada beş gün yayınlanan, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan ettirmeleri zorunlu kılınmıştı.
14 MİLYON SAYFALIK İLAN
700 bin civarındaki şirketin, her birinin ortalama 20 sayfalık ilanı, toplamda 14 milyon sayfa ediyordu. Bu ilanların, bir kaç aylık süre içinde yayınlanabilmesi için gazetenin her gün 200 -250 bin sayfa olması gerekiyordu!
Bu kadar hacimli gazeteyi taşıma, muhafaza ve istenildiğinde ibraz etme de başlı başına sorundu.
İlanı yaptırmayanlara ise, 73 bin liraya kadar “adli para cezası”, ödemezlerse 730 güne kadar “hapis cezası” vardı.
Yapılacak olan değişiklikle, “dünyada örneği olmayan” bu uygulama, daha başlamadan kaldırılıyor.
Bir annesinin kızlık soyadı kalmıştı
YENİ Türk Ticaret Kanunu’nun en çok tepki toplayan maddelerinden biri de; işletmede kullanılan her türlü kağıt ve belgelerin, 1 Temmuz 2012’ye kadar (yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adı soyadı, müdürlerin ve yöneticilerin adı soyadı, kayıtlı sermaye, ödenmiş sermaye, internet adresi vs. yazılarak) yeniden bastırılacak olmasıyla ilgiliydi.
Bunlara yazılması istenen bilgilere, o kadar çok ve ayrıntılıydı ki 11 Ocak 2012 tarihli yazımızda dayanamayıp “bir annesinin kızlık soyadı eksik” diye başlık atmıştık. Bu olayda da “Avrupa’da var” diye masal anlatılmıştı. Oysa yoktu!
Bilgileri her türlü kağıt ve belgeye yazdırmayanlara, 73 bin liraya kadar “adli para cezası”, ödemezlerse “iki yıla kadar hapis cezası” uygulanacaktı!
İşletme sahipleri soruyordu;
– Bu kadar bilgi, küçücük “yazar kasa fişine” nasıl yazılacak?
– Yeni müdür veya yönetici işe başladığında ya da ayrıldığında, belgeler ve kağıtlar baştan mı bastırılacak?
– Her ortak farklı tarihte, sermaye taahhüdünün bir kısmını ödedikçe, kağıtlar ve belgeler yeniden mi bastırılacak?
– Banka dekontuna 1.000 şube müdürü “okunaklı olarak” nasıl yazdırılacak?
Yapılacak olan değişiklikle, yazılması istenen bilgiler azaltılıyor “her türlü kağıt ve belge”den de ne anlaşılması gerektiği “ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgeler” denilerek açıklığa kavuşturuluyor. Ayrıca 73 bin liraya kadar olan “adli para ceza” cezası, 2 bin lira “idari para cezası” olarak değiştiriliyor “hapis cezası” da kaldırılıyor. ŞÜKRÜ KIZILOT
