Türkiye’de bir yılda kaçak olarak çalışan yabancı işçi sayısının yaklaşık 200 bin olduğu ve bu işçilerin kayıt dışı ekonomi nedeniyle işverenlere sağladığı haksız kazancın ise 15 yılda 22 milyar lirayı geçtiği bildirildi.
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın (İSMMMO) “Yabancı Kaçak İşçiler ve Türkiye’ye Göç Hareketi” adlı raporuna göre, Türkiye sınırları dahilinde 2011 yılı itibariyle legal ve illegal yollardan ülkeye girmiş 350 bin civarında kaçak göçmen bulunuyor.
Bu göçmenlerin 150 bin kadarı Türkiye’yi transit yol olarak kullanıyor.
Geçici süreyle Türkiye’de bulunan ve Türkiye’de fiilen çalışan kaçak göçmen işçisayısı ise 200 bin civarında. Bu işçiler ev hizmetlerinden tekstile, eğlence sektöründen madenciliğe kadar çok geniş bir yelpazede istihdam ediliyor.
Kaçak yabancı işçiler bulundukları sektörlere göre yerli işçilerin yüzde 55-60′ı düzeyinde bir ücret alıyor. Ücret düzeyindeki bu düşüklük yanında kayıt dışı istihdam nedeniyle devletten kaçırılan vergi ve SSK primleri bu tür istihdamı tercih eden işverenlerin çok büyük miktarlarda haksız kazanç elde etmesine neden oluyor.
200 bin işçi üzerinden asgari ücret baz alınarak yapılan hesaplamada bile kayıt dışı işçi istihdam eden işverenlerin SGK primi ve gelir vergisinden elde ettikleri haksız kazanç ayda 90 milyon liradan, yılda 1 milyar lirayı aşıyor. Bu işçiler vergi ve SGK priminin yanı sıra ücret olarak da ortalama 250 dolar civarında bir aylıkla çalışıyor.
Net asgari ücretin yaklaşık 180 lirasının işverenin cebine kaldığı yıllık ekstra kazanca 432 milyon lira daha ekleniyor. Böylece işverenin vergi ve ücret üzerinden sağladığı toplam kazanç aylık 124 milyon liraya, yıllık 1,5 milyar liraya kadar ulaşıyor. Bu hesapla 15 yıllık süre boyunca elde edilen haksız kazanç tutarı ise 22 milyar lirayı geçiyor.
Türkiye’de kaçak olarak bulunan göçmen işçiler düşük ücretlerin yanı sıra herhangi bir sosyal ve sağlık güvencesine de sahip değiller.
Yabancı işgücünün başlıca üç ikamet şekli bulunuyor. Bunlar, birden fazla kişinin bir araya gelerek ev kiralaması, daha önceden Türkiye’ye gelmiş arkadaşların veya akrabaların evinde kalınması ya da istatistiklerde “diğer” başlığı altında toplanan, işyerinde veya ev hizmetinde çalışanlar için hizmet verilen evde kalınması şeklinde beliriyor.
Türkiye’deki en büyük işgücü grubunu, Gürcistan vatandaşları oluşturuyor onu Azerbaycan,Rusya ve Türkmenistan vatandaşları izliyor.
Türkiye’ye giriş çıkış yapan yabancı ülke vatandaşlarının giriş ve çıkışları arasında dikkati çekici fark bulunuyor. Türkiye’ye giriş yapan yabancı ülke vatandaşlarının sayısı istikrarlı olarak çıkış yapan yabancıların sayısından fazla.
Son 15 yılda Türkiye’ye 271 milyon 232 bin 722 yabancı giriş yaparken ülkeden çıkan yabancıların toplam sayısı 266 milyon 702 bin 209 kişide kalmış. Buna göre, son 15 yılda 4,5 milyon civarında yabancı ülke vatandaşı Türkiye’de “kaybolmuş”
Raporunu değerlendiren İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, yabancı işçilerin Türkiye’de kayıt dışı ekonomi ve haksız rekabetin önemli ayaklarından biri haline getirildiğini bu konudaki denetimlerin ise yetersiz kaldığını belirtti.
İş müfettişlerince 2011 yılında yalnızca 3 bin 10 kişinin yabancı kaçak işçi olarak çalıştığının tespit edilebilmiş olmasının durumu anlattığını dile getiren Arıkan, “1 Şubat’ta yürürlüğe giren yeni vize rejimi kaçak çalışmanın önlenmesine katkı sağlayacak. Türkiye’de özellikle ev işlerinde, hasta ve çocuk bakımında çok sayıda kaçak işçi çalıştırılıyor. Esas önlem alınması gereken nokta ‘sığınmacı, mülteci, transit göç, kaçak işçi göçü’nün yaşandığı sınır ve sınır kapılarındaki denetimdir” ifadelerini kullandı.
