1 Ekim 2008 tarihi ülkemiz sosyal güvenlik yaşamını etkileyecek değişiklerle geliyor. Etkileyeceği bir diğer konu da dul-yetim aylıkları. Çok sayıda okurumdan e-posta ve faksla soru alıyorum.
Okurum Ahmet KAYNAK bu konuda örnek nitelikte bir soru sormuş. SSK emeklisi dul bir bayanın 1 Ekim 2008 tarihinden sonra kendi SSK emekli maaşı, SSK dul maaşı ile Emekli Sandığı yetim maaşından hangilerini alabileceğini soruyor. Önce gelinen noktada yasadan kaynaklanan ilkeleri belirtelim.
1 Ekim 2008’den Önce;
Ölen Bağ-Kur’lunun kızı babasından dolayı alacağı yetim aylığını ölen SSK’lı veya memur eşinden dolayı alacağı dul aylığı ile birlikte alabiliyor.
Ölen SSK’lının yetim kızı babasından dolayı alacağı yetim aylığını, ölen memur veya Bağ-Kur’lu kocasından dolayı alacağı dul aylığı ile birlikte alabiliyor.
Ölen memurun yetim kızı babasından dolayı alacağı yetim aylığını ölen SSK’lı veya Bağ-Kurlu eşinden dolayı alacağı dul aylığı ile birlikte alabiliyor.
Memurun yetim kızı kendisi de memur veya memur emeklisi olmadığı sürece Emekli Sandığı’ndan yetim aylığını SSK, Bağ-Kur ve özel banka sandıklarından alacağı kendi emekli aylığıyla birlikte alabiliyor. Memurun yetim kızının SSK’lı, Bağ-Kur’lu çalışması da yetim aylığı almasına engel olmuyor.
1 Ekim 2008’den Sonra Ölümlerde Aylık Tek
1 Ekim 2008’den itibaren ölen SSK ya da Bağ-Kur’lular veyahut memurlar için yetimlerine SGK’dan bugün bağlansa çift bağlanacak bu aylıklar teke düşürülüyor.
Oysa 1 Ekim 2008 tarihi ve sonrasında ölen sigortalı ya da memurlardan dolayı bunların kız çocuklarına hem eşinden, hem de ana ve babasından ölüm aylığı bağlanması söz konusu olursa aylık olarak bunlardan tercih ettikleri bir tanesi bağlanacak.
1 Ekim 2008’den Önce Bağlanmış Aylıklar Koruma Altında
1 Ekim 2008 tarihinden önce bağlanmış çift dul-yetim aylıkları 1 Ekim 2008’den sonra da alınmaya devam edilebilecek. Bu aylıklar evlenme, çalışmaya başlama gibi nedenlerle kesilirse de bu durumun değişmesi halinde tekrar çift olarak bağlanabilecek.
Yani 30 Eylül 2008 günü ölen SSK’lının ölen eşinden dolayı dul aylığı almakta olan kızına hem dul aylığı hem de yetim aylığı bağlanırken, aynı kişinin 1 Ekim 2008 tarihinde ölmesi durumunda bu aylıklardan sadece tercih ettiği bir tanesi bağlanacak.
Dul aylığı ile kendi aylığını birlikte alabilecek
Sigortalılar kendi ücreti ya da emekli aylığı ile birlikte ölen eşlerinden dolayı dul aylığını ise yasadan önce de sonra da birlikte alabilecekler.
Ana-babadan çift aylıklarda uygulama
Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı bağlanıyordu, yeni yasadan sonra da aynı biçimde alabilecekler.
Bu durumda SSK’lı dul bayan 1 Ekim’den itibaren kendi emekli aylığına ek olarak ölen eşinden dolayı dul aylığını birlikte alabilecek. Ölen anne yahut babasından dolayı Emekli Sandığı yetim aylığı alması ise anne yahut babasının ölüm tarihinin 1 Ekim 2008’den önce veya sonra olmasına bağlı. 1 Ekim 2008’den önce ölmüşse yetim aylığını da alabilecek, sonra ölmüşse alamayacak. Ana-babası SSK veya Bağ-Kur’lu olsaydı yetim aylığını ölüm tarihine bakılmaksızın kendi de emekli aylığına sahip olduğu gerekçesiyle alamayacaktı.
Benzer biçimde Bağ-Kur emeklisi eşinin 11.09.2008 tarihinde, Emekli Sandığı emeklisi babasının ise 1970 yılında vefat ettiğini belirten Bağ-Kur emeklisi kadın okuruma da her üç aylığı birden bağlatmak için başvurmasının yeterli olduğunu belirtiyorum.
kaynak: şevket tezel
