Yeni TTK İle Limited Şirketlere Müdür Seçilecek Tüzel Kişiler Dikkat
Değerli okurlarımız, bilindiği üzere, Yeni TTK’nın 623′üncü maddesi ile limited şirketlerde müdürler düzenlenmiştir. Eski TTK’ya göre, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idareye ve şirketi temsile mezun ve mecburdular. Limited şirket temsilcileri arasında bir hükmi şahıs bulunduğu takdirde, ancak o hükmi şahıs adına limited şirketin temsil ve idaresini üzerine almış bulunan hakiki şahıs limited şirketin temsilcisi olarak tescil ve ilan edilmekte idi. Yani müdür olan tüzel kişilik değil, o tüzel kişilik adına limited şirketin temsil ve idaresini üzerine almış bulunan gerçek kişi idi.
Yeni TTK’nın 623’üncü maddesi ile limited şirketlerde müdürlük ve temsile ilişkin farklı düzenlemelere gidilmiştir. Buna göre, müdür veya müdürler şirket sözleşmesiyle atanacak veya genel kurul kararıyla seçilecektir. Yönetim ve temsil, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilecektir. Ancak, en azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması şarttır. Getirilen bir diğer yenilik, ortak olmayanların da müdür olarak atanmasına yöneliktir.
Vurgulanması gereken bir diğer yenilik ise, Yeni TTK ile tüzel kişi ortakların müdür olarak seçilmelerine olanak tanınmış olmasıdır. 623′üncü maddenin ikinci fıkrasına göre, şirketin müdürlerinden biri, bir tüzel kişi olduğu takdirde, bu kişi bu görevi tüzel kişi adına yerine getirecek bir kişiyi belirleyecektir. Burada müdürlük görevi tüzel kişinin olacaktır ve bu görevi gerçek kişi eliyle yürütecektir. Müdür olarak tescil ve ilan edilecek olan tüzel kişilik olacaktır.
Tüzel kişinin müdür olmasına yönelik ikinci fıkra düzenlemesinin gerekçesinde, tüzel kişi veya kişilerin şirketi yönetip, sorumluluğu finansal açıdan güçsüz olan temsilciye yüklemenin sakıncasının önlenmek istendiği, bu durumun yeni normun yasallığı ve adalet anlayışı ile bağdaşmayacağı belirtilmiştir. İnanışın aksine tüzel kişinin yönetici olması, eşyanın doğasına ve yönetim organının yapısına aykırı olmadığı vurgulanmıştır.
Limited şirket müdürünün tüzel kişi olması durumunda diğer kanunlarla müdürlere yüklenen sorumlulukların uygulamasında ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalınabilecektir. “Yeni TTK’da şirket ortakların şahsi alacaklıları ve kamu alacaklarının durumu” başlıklı yazımızda şirket müdürlerinin kamu alacakları karşısındaki durumunu ele almıştık. 6183 sayılı Kanunun Mükerrer 35′inci maddesine göre, limited şirketin mal varlığından tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanuni temsilcilerin (müdürlerin) mal varlıklarından bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilecektir.
Bu durumda 6183 sayılı Kanunun 35’inci maddesindeki sorumluluk ortak olup müdür seçilen tüzel kişiye mi, yoksa ortak olan tüzel kişi adına müdürlük görevini yürüten gerçek kişiye mi ait olacaktır?
Kanaatimizce bu durumda sorumluluk, ortak sıfatını haiz olan ve müdürlük görevini seçtiği gerçek kişi eliyle yürüten tüzel kişi müdüre ait olacaktır ve şirketten tahsil olunamayan kamu alacağının tamamı için müdür sıfatını taşıyan tüzel kişilik sorumlu tutulacaktır.
Sorulması ve cevaplanması gereken oldukça önemli bir diğer soru ise, Vergi Usul Kanunu (VUK) 359 kapsamında işlenecek suçlarda sorumluluk kime ait olacaktır? Hapis cezasının muhatabı kim olacaktır?
Bu durumda kaçakçılık sucu cezaları muhtemeldir ki, vergi inceleme elamanlarınca müdür (kanuni temsilci) sıfatını taşıyan tüzel kişilik adına bu görevi yürüten gerçek kişiye kesilecektir. Ancak, müdür sıfatını haiz olan tüzel kişiliği idare edenler de işlenen fiilden sorumlu tutulabilecektir.
Örneğin, ABC Ltd. Şti.’nin ortaklarından biri tüzel kişi olup, unvanı da VYZ Ltd. Şti. olsun. VYZ Ltd Şti., ABC Ltd. Şti.’nin %40 ortağı olsun ve müdürü seçilsin. Bu durumda VYZ Ltd. Şti. müdür (kanuni temsilci) olarak tescil edilecektir ve herhangi bir gerçek kişi eliyle bu müdürlük görevini ifa edecektir. Varsayalım ki, ABC Ltd. Şti. VUK 359/a-2 kapsamında muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmıştır. Bu durumda, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmanın cezası on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasıdır.
Bu ceza kime kesilecektir?
Cezadan VYZ adına işleri yürüten gerçek kişi sorumlu tutulabileceği gibi, VYZ’nin kanuni temsilcisi/temsilcileri de sorumlu tutulabileceklerdir. VUK 333′üncü madde son fıkra hükmünde her ne kadar 359 ve 360′ıncı maddelerde öngörülen cezaların bu fiilleri işleyenler hakkında hükmolunacağı düzenlenmiş olsa da, bunun tespiti oldukça güçtür ve uygulamada da kaçakçılık suçu raporları ağırlıklı olarak kanuni temsilciler adına düzenlenmektedir.
Bu konu tartışmaya açık bir konu olup, herhangi bir düzenleme yapılmaması durumunda yargı kararlarıyla uygulama yön bulacaktır.
Gazeteport -YMM / EKREM ÖNCÜ
