Facebok Sayfamızı Beğenir misiniz?

Search

Stajyerlerin sigortalılığı

5510 Sayılı Kanuna Göre Staj Yapma Zorunluluğu Bulunan
ve Kısmi Zamanlı Öğrencilerin Sigortalılığı

Murat UĞUR
(İst.-Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezi Md. Yrd.)

I. Giriş

5510 sayılı Kanunla yapılan düzenleme uyarınca, yüksek öğrenim sırasında zorunlu staja tabi tutulan ve kısmi zamanlı öğrenciler için sigorta primi öğrenim gördükleri yüksek öğretim kurumu tarafından ödenecektir. Prim oranı, prime esas kazanç alt sınırının % 1’idir. Sigorta primine esas günlük kazançlarının hesaplanmasında sigorta primine esas günlük kazanç alt sınırı dikkate alınacaktır. Tekrarlamak gerekirse, bu kapsamdaki öğrenciler için işyerleri herhangi bir bildirimde bulunmayacak, tüm yükümlülükler ilgili üniversite tarafından yerine getirilecektir.

Ayrıca, işverenler işyerlerinde staj yapan öğrencilerin uğrayacakları iş kazalarından sorumlu olabileceklerinden dolayı iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.

II.Stajyer Öğrenci Kimdir?

Stajyer öğrenciler; İşyerlerindeki çalışmaları serbest irade beyanı ile olmayan, ilgili eğitim kurumlarının statülerinden doğan bir zorunluluğa dayanan, gördükleri eğitim gereği uygulamalı öğrenim yapmaları zorunlu bulunan öğrenciler olarak tanımlanabilir. Bir öğrencinin stajyer sayılabilmesi için eğitim yaptığı kurumun statüsünde mecburî staj şartı bulunması ve okul tarafından bir iş yerine uygulamalı eğitimini yapmak üzere belirli bir süre gönderilmesi gerekmektedir.

III.Stajyer Öğrenci İşçi Sayılır mı?

İş Kanunu’nda işçi “Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişi” olarak tanımlanmıştır. Stajyer öğrencilerin iş ilişkisi iş sözleşmesine dayanmadığından ve bağlılık unsuru söz konusu olmadığından, çalıştığı süre içinde ücret ödense dahi ve kısmi zamanlı çalışan örgenciler de 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46’ncı maddesine göre işçi sayılmadıklarına göre İş Kanunu açısından işçi sayılmazlar. Ancak, staj imkanı sağlayan işyeri, eğitim statüsü gereği uygulamalı stajın dışında öğrenciyi kendi iş yerinde stajyer sıfatıyla da olsa çalıştırdığı takdirde, bu öğrenciler işçi sayılacaktır.

IV.Üniversiteler Prim Yatıracak

Yüksek öğrenim kurumundan zorunlu staj yapacağına ilişkin herhangi bir belge olmadan, stajyer adı altında işyerlerinde çalıştırılan kişiler öğrenci dahi olsalar Sosyal Güvenlik Kurumu’na normal sigortalılar gibi bildirilmeleri gerekmektedir. Özellikle ilgili öğrenim kurumundan zorunlu staj yapacaklarına ilişkin yazı alınmalı ve dosyasında saklanmalıdır.

Staj yapılan işyerlerinin üniversitelerden staj yapmak amacıyla işyerine gelen bu öğrencileri sigortalı yapma zorunlulukları olmayıp, bunların bildirimleri öğrenim gördükleri okullar tarafından yapılacaktır.

Ancak söz konusu eğitim statülerinde belirtilen staj süresinden fazla yapılan çalışmalar normal çalışanlar gibi tüm sigorta kollarına tabi prim ödenmesi yapılmayı gerektiren sürelerdir.

V.Aday Çırak, Çırak ve Mesleki Eğitim Gören Öğrenciler

3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası uygulanacak. 3308 sayılı Kanunun 25. maddesine göre çırak ve bu kapsamdaki öğrencilerin prim oranı % 1 olarak düzenlenmiştir. Meslek liselerinde zorunlu staja tabi tutulan öğrencilerin primi ise Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri okullar tarafından ödenecektir.

Staj yapan ve kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler için emekliliğe etkisi olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmez. Staj yapanlar için sadece iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık primi, kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler için ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenir. Staj başlangıcında verilen sigorta sicil numarası bütün sigortalılık döneminde geçerli olur. Ancak emeklilik gün sayısını artırmaz ve sigorta başlangıcı olarak da kabul edilmez. Sigorta başlangıcı olarak kabul edilen sürenin başlangıcı uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmeye başlanılan günden başlamaktadır.

VI.Stajyer Öğrenci Hangi Durumda İşçi Sayılır ve Sigortalı Olur?

Staj imkânı sağlayan işyeri, eğitim statüsü gereği uygulamalı stajın dışında ve öğrenim gördükleri yüksekokul/üniversitede staj zorunluluğu bulunmamasına rağmen ekonomik ve benzeri nedenlerle öğrenimlerini sürdürürken bir işyerinde çalışmak isteyen öğrencilerin, öğrencilik sıfatı devam ettiği sürece herhangi bir işyerinde iş sözleşmesine dayanarak çalışmaları halinde bunların diğer işçiler gibi sosyal güvenlik kurumuna tüm sigorta kollarına tabi prim ödenerek bildirilmesi gerekmektedir.

Örneğin; Turizm bölümünde okuyan bir öğrenci, okul tatili içinde zorunlu olarak bir ay staj yapması gerekirken staj yaptığı işyerinde iki ay çalışırsa, sonraki bir ayın sigortalı olarak gösterilmesi ve ücret ödenmesi gerekir.

Bu şekilde çalışan öğrenciler 4857 sayılı İş Kanuna göre de işçi sayılırlar.

VII.Kısmi Zamanlı Çalıştırılan Öğrencilerin Sigortalılığı

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46’ncı maddesine göre Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından burs verilmekte olan veya burs alma şartlarını taşıyanlara öncelik verilmek suretiyle hizmetlerine ihtiyaç duyulan öğrenciler, öğrenim gördükleri yükseköğretim kurumlarında kısmi zamanlı olarak geçici işlerde çalıştırılabilmektedirler. Bu şekilde kısmi zamanlı olarak çalıştırılan öğrenciler, bu çalışmalarından dolayı işçi olarak kabul edilmemekte ancak 5510 sayılı Kanuna göre 4(a) sigortalısı sayılmakta ve kısmi zamanlı çalıştırılan bu öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı 5510 sayılı Kanunun 82’nci maddesine göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanmaktadır. İşçi olarak kabul edilmeyen bu öğrencilere bir saatlik çalışma karşılığı ödenecek ücret, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş olan günlük brüt asgari ücretin dörtte birini geçmemek üzere, üniversite yönetim kurulu tarafından belirlenmektedir.

VIII. Sonuç

Stajyer, bir işyerinde yapılan işleri öğrenmek ve uygulamayı izleyerek bilgisini geliştirmek için işverenin yanında çalışan kişidir. İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tüzük ve yönetmeliklerde yer alan hükümler işyerlerindeki stajyerlere de uygulanmakta olup, 5510 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin b bendine istinaden sigortalı sayılan, yüksek öğrenim sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler için öğrenim gördükleri yüksek öğretim kurumu, prim ödeme yükümlüsüdür.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *