irketler yeni Trk Ticaret Kanunu’na ne kadar hazr?
Trk Ticaret Kanunu’nun ihtiyalar karlayamamas, AB uyum yasalar ile egdm, serbest pazar ve rekabet ekonomisinin yaygnlk kazanmas ile irketlerin uluslararas arenada daha rahat hareket etme ihtiyac gibi gerekelerle yaklak 10 yldr yeni bir kanun karlmaya allyordu.
Hazrlanan yasa geen ay Resm Gazete’de yaymlanarak yrrle girdi. Yeni kanunu incelerken dikkatimi eken en nemli zelliinin effaflk olduunu grdm. Kanun dzenlenirken ticar hayatta faaliyet gsteren tm birimlerin standartlara uygun ve effaf olmalar iin tedbir alnm. O kadar ki basit bir ilemi yapmay ihmal edenlere bile hapis cezas verilmesi ngrlm.
Kanun, Resm Gazete’de yaymlanm olmakla beraber birok hkm temmuz ayndan itibaren geerli olacak. Baz hkmler ise nmzdeki yl uygulanmaya balanacak. Kanuna uyum salamak iin irketlerin birok masrafa katlanmas gerekecek. Bamsz denetimden, tutulacak yeni defterlere, iletme belgelerinde gsterilecek yeni bilgilere ve internet sitesi kurma zorunluluuna kadar birok uygulama iletmelere yeni klfet getirecek.
Her irketin bir internet sitesi olacak
Klfet getirici yeniliklerden birisi, irketlerin internet sitesi kurma mecburiyeti. Yeni kanun, her sermaye irketine internet sitesi yapma zorunluluu getiriyor. Bu dzenlemeyle kamunun aydnlatlmas amalanyor. Bu sayede kiiler, internet sitelerine girerek irketlerle ilgili bilgi, belge, rapor, tablo ve arlara kolaylkla ulaabilecek. nternet sitesinde bulundurmakla ykml olduu belgeleri bulundurmayan ya da yanl bilgilere veren irket hakknda cezai meyyide ngrlyor. irketler internet sitelerini dzenlerken kanunen yapmalar gereken ilnlara, pay sahipleri veya ortaklar asndan nem tayan aklamalara, irketle ilgili toplantlarn hazrlklarna ve bunlara ilikin bilgilere, ortaklara ve pay sahiplerine sunulmas gereken belgelerin yaymlanmasna, bu kurullara ait olanlar da dhil olmak zere her trl arya yer vermek zorunda. Hlihazrda halka ak irketleri ilgilendiren kamuyu aydnlatma ykmll gerei kamuoyunun irketle ilgili olarak kendisini ilgilendiren irket bilgi ve belgelerinin tam ve doru olarak duyurulmasn gerektiriyor. Kamuyu aydnlatma ykmllyle irketler hesap verebilir bir yapya kavumu ve effaflk salanm olacak. Yeni kanunda bu ykmlle paralel irketlere internet sitesi hazrlama mecburiyeti getiriyor. vuurkorven . irketlerin hali hazrda bir internet siteleri varsa, sitenin belirli bir ksmn bilgi toplumu hizmetine ayrmas gerekecek. Ynlendirilmi mesajlarn basl olarak saklanmas isteniyor. irketler, finansal tablolar ile denetleme raporlarn ve tm ilanlar sitede yaynlamak zorunda olacak. Bu zorunluluk 2013 ylnn Temmuz aynda balayacak.
Tek kiilik anonim irket
Eski Trk Ticaret Kanunu’nda anonim irket kurmak iin en az 5 kurucu ortan mevcudiyeti aranyordu. Bu saynn salanmas iin birok irket aile bireylerinden veya dardan etkisiz ortaklar bulmak zorunda kalyordu. Bu da irketlerin tek balarna tzel kiilik oluturmalarn engelliyor, ou irketin aile irketi olarak devam etmesine sebep oluyordu. Saynn bein altna dmesi halinde ise irketin feshi veya infisah sz konusu oluyordu. Yeni kanunla bir anonim irket tek kii tarafndan bakaca bir ortaa ihtiya duyulmadan kurulabilecek. Ayrca mevcut irketler sonradan da bu durumun ticaret siciline tescili kaydyla tek kiilik hale gelebilecek.
Yeni dzenleme baka bir eski deti de sona erdirmeye kararl gibi grnyor. proveedores de facturacion electronica . nk yeni kanun anonim irketlerde itirak taahhdnden doan bor hari, pay sahiplerinin irkete borlanmasn engelliyor. Yani artk irket ynetiminde yer alan ahslar, irketlerin cari hesaplarndan kuralsz bir ekilde para ekemeyecek. Hatrlatmak gerekir ki bu tr ilikiler irketlere vergi bakmndan da sorunlara sebep oluyor, ar cezalar denmesi sz konusu olabiliyor. Artk irket yneticilerinin sorumluluu basiretli iadam tanmlamasyla deil tedbirli ynetici kriteri ile takip edilecek. Yeni kanunda ynetim kurulu yelerinin tedbirli bir ynetici olarak; btn kriz ve pazar artlarn deerlendirmesi, deiiklikleri en ksa zamanda tespit etmesi ve gerekli tedbirleri almas aranacak. Ynetim kurulu yelerinin kanundan kaynaklanan ykmllkleri yerine getirmedii takdirde hukuk ve cezai sorumluluklar olacak.
Bamsz denetim mecburiyeti
imdiye kadar irketlerin denetimi zel bir nitelii olmayan murakplar tarafndan yaplyordu. Mevcut denetilerle istenen effaflk ve doruluun salanamad grlnce irketlere bamsz deneti tutma zorunluluu getirildi. Yeni sistemde bamsz deneti, ilem denetisi ve zel deneti olmak zere tr deneti ngrlyor. Bu denetiler belirli eitim kariyeri olan meslek mensuplar olacak. Bamsz denetime tabi olacak irketler, sermayesine ve byklne baklmadan, anonim irketler, limited irketler ve sermayesi paylara blnm komandit irketlerdir. Bu irketlerin bamsz denetiminin yaplmas aamasnda, finansal tablolar, (bilano, gelir tablosu, nakit ak tablosu, zkaynak deiik tablosu, dipnotlar), irket ynetim kurulunun yllk faaliyet raporlar, riskin erken saptanmas ve ynetimi komitesinin dzenledii rapor denetime tabi tutulacak. Bamsz denetinin verdii rapor ‘olumsuz’ olur veya gr vermekten kanrsa, ynetim kurulu derhal genel kurulu toplantya arp istifa etmek zorunda. Yeni seilecek ynetim kurulu da 6 ay iinde bamsz denetinin kabul edecei ekilde faaliyet raporlarn dzenlemek mecburiyetinde.
Yeni Trk Ticaret Kanunu bu ekliyle uygulanacak gibi grnyor. Ancak, irketlerimizin bu dzenlemelerde talep edilen arlar yerine getirip getirmeyecei konusunda tartma devam edecek.
Ahmet Yavuz – Zaman Gazetesi – 27.03.2012
a>
