Ölen Bekâr Sigortalıdan Dolayı Anne-Babaya Ölüm Aylığı Bağlanma Prosedürü
Soru: 2003 yılında sigortalılığa başlayan bekâr oğlumuzu 1150 SSK günü varken 2012 yılında kaybettik. 57 yaşındaki annesi için müracaat ettik ama beş aydır aylık bağlanmadı. Ben babası olarak 1100 TL SSK emekli aylığı alıyorum. Bunun engeli olur mu? Prosedürü anlatır mısınız? Fatih K.
Cevap: Vefat eden çocuktan dolayı anne babaya aylık bağlanması için bir takım şartlar bulunuyor. İlki oğlunuzun ölüm aylığı şartlarına sahipken vefat etmiş olması ki bu şart oğlunuzda var. 65 yaşından küçük ebeveynler için ikinci şart artan hisse olması ki oğlunuzun eş ve çocuğu olmadığından bu şart da sağlanıyor. Üçüncüsü ise aylık bağlanacak ebeveynin diğer çocuklarından dolayı hak kazandığı aylık ve gelirler hariç aylık ve gelir sahibi olmaması ve asgari ücretin net tutarından daha az geliri olmasıdır. Bu tespit daimi olarak oturduğunuz yerin bağlı bulunduğu il veya ilçe idare kurullarınca alınacak muhtaçlık kararına ilişkin belgenin temini yoluyla yapılmakta, bu belgenin temin edilememesi durumunda da SGK’nın denetim ve kontrolle görevli memurları aracılığı ile yapılmaktadır. Ana ve baba arasında evlilik bağının bulunması halinde bu tespit, her ikisinin elde ettiği kazanç ve iratlar toplamının ikiye bölünmesi suretiyle yapılmaktadır. Siz aylık sahibi olduğunuz için oğlunuzdan dolayı aylık alamayacaksınız ancak asgari ücret net tutarından daha az geliri olan annesine %25 oranında aylık bağlanması gerekiyor. Şayet sizin aylık veya benzeri gelirlerinizden dolayı eşinize aylık bağlanmazsa dava açmanızı tavsiye ederim. Zira Yargıtay çocuktan dolayı anne-babaya aylık bağlanması durumlarında eşlerin aile birliği içinde olsalar bile birinin gelirlerinin diğerinin aylık almasına engel olmasına izin vermiyor. Ancak harekete geçmek için yazılı başvurunuzun sonucunu beklemeniz gerekiyor.
Soru: 22.10.1963 doğumluyum. 01.12.1986 tarihinden beri Bağ-Kur sigortalısıyım. Bu tarihten önce 18 ay askerliğim ve 01.10.1980-30.10.1985 tarihleri arasında yurtdışı çalışmam var. Yurt dışı borçlanması yaparak normal emekli oluyorum. Ancak çalışmaya başladıktan sonra meydana gelen özrüm nedeniyle de % 60 çalışma gücü kayıp raporum var. Bu şartlar altında malullük mü, yoksa normal emeklilik aylığını mı tercih etmeliyim? Bu üç durumdan hangisinden bağlanan maaş yüksek olur? Yurtdışı borçlanması ve askerlik borçlanmasını tavandan yaparsam normal emekli maaşım diğerlerinden yüksek olur mu? H.KARAYEL
Cevap: 9 bin günle bağlanacak Bağ-Kur aylığı ile malullük aylığı arasında önemli bir fark olmaz. Kararınızı emekli olduktan sonra 4/b sigortalısı olarak çalışmaya devam etmek isteyip istememenize göre vermeniz gerekiyor. Zira 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olarak 5510 sayılı Kanun kapsamında malullük aylığı bağlatırsanız, sonrasında sosyal güvenlik destek primine tabi olarak 4/1-(a) kapsamında sigortalı olabilirsiniz. Oysa 4/1-(b) veya 4/1-(c) kapsamında sigortalı olursanız aylığınızın kesilmesi gerekecektir. Sizin durumunuzda sigortalılık başlangıcınızdan önceki 1981-1985 yılları arasındaki süreyi tavandan da tabandan da borçlansanız durum değişmez. Hangi matrahtan borçlanırsanız borçlanın 01.12.1999 tarihindeki basamağınızın yükselecek olması nedeniyle maaşınız bir miktar artış sağlar.
ŞEVKET TEZEL 18.10.2012
