LİMİTED ŞİRKET PAY DEVRİ İŞLEMLERİNDE HARÇ VE DAMGA VERGİSİ

 

LİMİTED ŞİRKET PAY DEVRİ İŞLEMLERİNDE HARÇ VE DAMGA VERGİSİ

 
 

 
 

I. Giriş

 Limited şirket, Türk Ticaret Kanununda (TTK) yer alan tanıma göre; en az iki, en fazla elli gerçek veya tüzel kişinin belli bir iktisadi maksat ve konu ile uğraşmak üzere bir unvan altında bir akitle kurdukları, esas sermayesi muayyen, borçlarından dolayı yalnız mameleki ile sorumlu ve ortaklarının sorumluluğu sınırlı bulunan, hak ehliyeti işletme konusu ile sınırlı, tüzel kişiliğe sahip bir ticaret şirketidir.

Yukarıda da yer aldığı üzere şuan yürürlükte bulunan TTK’ya göre limited şirketler en az 2 ve en fazla 50 ortakla kurulan sermaye şirketleridir. Ortaklar gerçek kişiler olabileceği gibi tüzel kişiler de olabilmektedir.

Limited şirketlerde pay devir işlemleri anonim şirketlere göre biraz daha maliyetli ve prosedürü farklıdır.

Bu makalemizde limited şirket pay devirlerinde damga vergisi ve harç maliyetleri hakkında bilgi vereceğiz.

 II.Limited Şirket Pay Devir Prosedürü

 TTK 520’nci maddesine göre limited şirketlerde, ortağın sermaye payını devri yani hisse devri, noterde düzenlenen devir sözleşmesi ile yapılabilmekte yine payın devredilebilmesi için ortakların en az dörtte üçünün onayı ve bunların esas sermayenin en az dörtte üçüne sahip olması gerekmektedir.

Aynı zamanda imzaları noter tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmeleri ile devre muvafakat edildiğini gösteren ortaklar kurulu kararının, noter tasdikli bir örneğinin ticaret sicili memurluğuna verilmesi gerekmektedir. (TTK md. 519).

 
 

A- Limited Şirketlerde Pay Devri İşlemlerinde Damga Vergisi

Limited şirket pay devirlerinde düzenlenen devir (sözleşmeleri) senetleri şirket ana mukavelesinin tadilini (devrini) sağlayan bir belge mahiyetinde bulunduğundan bu kağıdın 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 14’üncü maddesinin 2’nci fıkrası hükmü gereğince aslından alınan verginin dörtte biri nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Dörtte bir nispetindeki nihai damga vergisinin hesabında ise devir işleminin yapıldığı tarihteki değer (devir bedeli) ve yine o tarihte yürürlükte bulunan vergi nispetleri dikkate alınarak, devir konusu payın değeri üzerinden hesaplanan damga vergisinin 1/4’ü tahsil olunacaktır. 

Buna göre, evvelce kademeli olarak damga vergisine tabi tutulmuş olan limited şirket ana mukavelesinde düzenlenen hisselerin bir bölümünün devir konusu yapılması durumunda, devir işleminin yapıldığı tarihte yürürlükte olan vergi nispetinin (2011 yılı için binde 8,25) devir bedeline tatbiki sonucunda hesaplanan damga vergisinin dörtte birinin alınması gerekmektedir. Bu suretle hesaplanacak damga vergisi tutarı ise (2011 yılı için) 1.251.383,40 TL’nı aşamayacaktır.

 Örnek: KARA Dayanıklı Tüketim Malları Tic. Ltd. Şti.’nin sermayesi 30.000.000.- TL’dir. Bu sermayenin paylaşımı aşağıdaki gibidir.

 |————–|—————–|———————-|

| ORTAĞIN ADI  |   HİSSE ADEDİ   |   HİSSE DEĞERİ (TL)  |

|————–|—————–|———————-|

| Ahmet KARA   |    20.000       |    20.000.000        |

|————–|—————–|———————-|

| Mehmet KARA  |    5.000        |    5.000.000         |

|————–|—————–|———————-|

| Ali KARA     |    5.000        |    5.000.000         |

|————–|—————–|———————-|

| TOPLAM       |    30.000       |    30.000.000        |

|————–|—————–|———————-|

 
 

Ahmet KARA sahibi olduğu hisselerinden 5.000 adedini nominal değeri olan 5.000.000.- TL’ye Veli KARA’ya satmıştır.

 Satış ile ilgili düzenlenen devir senedine ilişkin ödenecek damga vergisi 5.000.000* 0,00825 = 41.250.- TL * 1/4 = 10.312,50 TL olacaktır.

 B- Limited Şirketlerde Pay Devri İşlemlerinde Harç Uygulaması

 492 sayılı Harçlar Kanununun 41’inci maddesinde, noter harçlarının (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nev’i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınacağı belirtilmiş, 42’nci maddesinde de, “Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır. Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nev’i mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir.” hükmü yer almış olup, Kanunun 44’üncü maddesinin son fıkrasında ise, birden ziyade kimseler, bir kağıda ayrı ayrı işler için imza atıyorlarsa her birinden imza ettikleri kısım için ayrı ayrı harç alınacağı, hükme bağlanmıştır.

 Aynı kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin I/1 pozisyonunda ise, muayyen bir meblağı ihtiva eden her nevi senet, mukavelename ve kağıtlardan beher imza için binde 0,99 nispetinde harç alınacağı, belirtilmiştir.

Sözü edilen hükümlerin incelenmesinden de anlaşılacağı gibi, Limited şirketlerin birden fazla ortağının sahip oldukları hisseleri aynı veya ayrı iş kağıtlarında birbirlerine veya ortak olmayan diğer kişilere devretmeleri halinde, söz konusu devir işlemlerinin noter harcına tabi olması, dolayısıyla hisse devri kaç ortak tarafından ve hangi kağıt üzerinde yapılırsa yapılsın, bütün işlem taraflarının, kendi imzalarına isabet eden harcı ödemeleri gerekmektedir.

Buna karşın, 5035 sayılı Kanunun 31’inci maddesiyle eklenen 492 sayılı Harçlar Kanununun 123’üncü maddesinin son fıkrasında yer alan, “Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile geri ödenmelerine ilişkin işlemler harca tabi tutulmaz.” hükmü anonim, eshamlı komandit ve limited şirket ortaklarının hisse devir işlemlerini kapsamamaktadır.

 Noter harcının hesaplaması ile ilgili olarak Maliye Bakanlığının mukteza düzeyindeki uygulamasına göre;  

Limited şirket hisse devirlerine ilişkin harç  uygulaması  ise  492 Sayılı  Kanuna  ekli  2  sayılı  tarifenin  I/1  pozisyonundaki  asgari ve  azami  harç  miktarları da dikkate alınmak suretiyle; [Ancak bütün imzalar için bu suretle alınacak harcın toplam miktarı (2011 yılı için 38,20TL)’den az, (2011 yılı için 19.565,00 TL)’den çok olamaz.]

 
 

1. Ortaktan ortağa devir halinde devir bedeli üzerinden beher imza için binde 0,99 nispetinde,

 2. Ortak girecek şahsa devir halinde, devir eden için devir bedeli üzerinden, devir alan için ise şirket sermayesinin toplam tutarı üzerinden binde 0,99 nispetinde tahsil olunacaktır.

 Muktezanın benzerleri Türkiye Noterler Birliğine gönderilmiş ve Birliğinin yayınlamış olduğu genelgelerde de uygulamaya yukarıdaki şekilde yön verilmiştir.

 Yukarıdaki örneğimize göre hesaplanması gereken noter harcı;

 Ahmet KARA için hesaplanacak noter harcı:

5.000.000 * 0,00099 = 4.950.-TL

 Veli KARA için hesaplanacak noter harcı:

30.000.000 * 0,00099= 29.700.-TL’dir.

 
 

Buna göre bu işlemde toplam 4.950,-+ 29.700.- =34.650.-TL noter harcı hesaplanmakta ancak Kanunda belirtilen parantez hükmü uyarınca alınacak toplam noter harcı 19.565.- TL olacaktır.

 
 

Bu örneğimizde satılan hisse adedinin 1 adet olması durumunda 1.000 TL bedeli hisse için Ahmet KARA için 1.000 * 0,00099 = 0,99 TL ve Veli KARA için ise 30.000.000 * 0,00099 = 29.700.- TL olmak üzere toplam 29.700,99 TL yerine yine 19.565.- TL noter harcı ödenmesi gerekecekti. Görüldüğü üzere bir adet (bazen 25 TL değerinde) limited şirket payı için 19.565.- TL noter harcı ödemek söz konusu olabilmektedir. 

Limited şirket payının ortakları dışındakilere satışındaki harç uygulamasının kanun düzenlemesinde yeri bulunmaktadır. Buna karşın uygulama Maliye Bakanlığı muktezasına ve buna göre düzenlenen Türkiye Noterler Birliği genelgesine göre yapılmaktadır.

 Söz konusu uygulama yargıya taşınmış ve Danıştay 9. Dairenin 20.11.2007 tarih ve 2007/4198 sayılı Karar No ve 2006/982 sayılı Esas No’lu kararı ile devreden için devir bedeli, devralan için şirket sermayesinin toplam tutarı üzerinden harç tahsil olunmasının yasaya uygun olduğu ileri sürülerek bozulması istemini reddetmiştir.

 Buna göre noter harcı uygulamasında ortaktan ortağa devirde olduğu gibi ortak dışındakilere devirlerde de devir bedeli üzerinden noter harcının alınması gerekmektedir.

 III. Sonuç

 Yukarıda da bahsedildiği üzere özellikle ortak olmayanlara limited şirket pay devirlerinde her devirde sermaye üzerinden noter harcı alınıyor olması kanun düzenlemelerine uygun değildir. Bu nedenle noterlerin uygulamalarına yön veren Noterler Birliği genelgesinin değiştirilmesinde yarar olacağı düşünülmektedir.

 Bu kapsamda Maliye Bakanlığı görüşünü yeniden gözden geçirerek noterlerin uygulamasına yön vermelidir.

 

(Mustafa AKIL)

(Eski Gelirler Baş kontrolörü, YMM)

Gelen arama terimleri:

• şirket hisse devri noter masrafı
• limited şirket hisse devri noter masrafı
• hisse devri noter masrafı 2015
• hisse devri noter masrafı