Soru: Kimlere kıdem tazminatı ödenir?
Cevap: İş Kanununa göre; işveren tarafından ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri durumlar dışında (25 inci maddenin II numaralı bendinde gösterilen sebepler) iş sözleşmesi feshedilen işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Ayrıca, işçi tarafından; -Sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, zorlayıcı sebepler (Kanunun 24 üncü maddesi uyarınca) dolayısıyla,-Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla, -Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla, -Yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleriyle işten ayrılmaları halinde, -Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde iş sözleşmesini sona erdirmesi sebebiyle, İşçinin ölümü halinde, kıdem tazminatı alabilecektir.
Soru: Kıdem tazminatının miktarı ne kadardır?
Cevap: İş Kanununa göre, işçinin işe başladığı tarihten hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir, bir yıldan artan süreler içinde aynı oran üzerinden ödeme yapılır, bu 30 günlük süre hizmet akitleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine artırılabilecektir.
Soru: İşçinin kıdemi neye göre hesaplanır?
Cevap: İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır. İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.
Soru: Devir ve el değiştirme halinde işlemiş kıdem tazminatlarından kim sorumludur?
Cevap: İşyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.
Soru: Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Cevap: 13 üncü maddesinde sözü geçen tazminat ile bu maddede yer alan kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında 26 ncı maddenin birinci fıkrasında yazılı ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.
Soru: Kıdem tazminatı taksitle ödenebilir mi?
Cevap: İş Kanununa göre kıdem tazminatının iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte peşin olarak ödenmesi gerekmektedir. Ancak, işçi ile işveren anlaşırsa taksitle ödemede mümkündür.
Soru: Kendi isteğiyle işyerinden ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Cevap: Kendi isteğiyle ayrılması durumunda kıdem tazminatına hak kazanamazlar, ancak 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılanlar kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Soru: Emekli olduktan sonra çalışan bir işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir mi?
Cevap: Emekli olmuş bir işçinin iş sözleşmesi kıdem tazminatına hak kazanacak bir şekilde sona ermesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanır.
Soru: İş Kanununda yaş haddinden emeklilik var mıdır?
Cevap: İş Kanununda zorunlu emeklilik ve yaş haddinden emeklilik gibi bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, işçinin sağlık durumunun çalışmaya elverişli olmadığının doktor raporu ile tespit edilmesi halinde işveren işçiyi işten çıkartabilir.
Soru: İşçinin ölmesi haline kıdem tazminatını mirasçılar alabilir mi?
Cevap: Kıdem tazminatından, ölen işçinin mirasçıları da yararlanabilir.
Soru: Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi durumunda ne olur?
Cevap: İş Kanununa göre kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davalarda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre akdin feshi tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmedecektir.
Soru: İhbar ve kıdem tazminatlarında zamanaşımı süresi ne kadardır?
Cevap: BK.md.125 uyarınca, tüm tazminat alacaklarında zaman aşımı süresi 10 yıl olarak belirlendiğinden, ihbar ve kıdem tazminatlarında zamanaşımı akdin feshi tarihinden itibaren 10 yıldır.
Soru: Deniz İş Kanununa göre gemi adamlarına ne kadar süre yıllık izin verilir?
Cevap: Aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç hizmet aktine dayanarak en az altı ay çalışmış olan gemi adamı, yıllık ücretli izine hak kazanır. İzin süresi, altı aydan bir yıla kadar hizmeti olan gemi adamları için 15 günden ve bir yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda bir aydan az olamaz.
Soru: Deniz İş Kanununa göre deneme süresi ne kadardır?
Cevap: Süresi belirli olmayan hizmet akitlerinde deneme süresi en çok bir aydır.
Soru: Deniz İş Kanununa göre haftalık çalışma süresi ne kadardır?
Cevap: Genel bakımdan iş süresi, günde sekiz ve haftada kırk sekiz saattir. Bu süre haftanın iş günlerine eşit olarak bölünmek suretiyle uygulanır.
