Kendi işyerinde sigortalı olmak
Kendi işyerimde sigortalı olabilir miyim? SSK’lı olabilir miyim?
SGK uygulamasına göre, 1 Mart 2011 tarihi öncesi kişinin aynı anda hem ticari faaliyette bulunup hem de hizmet akdiyle çalışması halinde sigortalılıkta teklik ilkesi gereği ayrı ayrı sigortalılık ilişkisi kurulmaz ve önceden başlayan sigortalılığa geçerlilik tanınırdı.
Dolayısıyla 4/a SSK kapsamında sigortalı olarak çalışmakta iken aynı zamanda bir şirketten hisse alarak ortak olan kişi 4/b kapsamında Bağ-Kur sigortalısı sayılmazdı. 4/a kapsamında sigortalığı sona erene ya da kesintiye uğrayıncaya kadar, 4/b kapsamındaki Bağ-Kur sigortalılığı devreye girmezdi. Bu dönemde şirket ortakları kendi iş yerlerinden de 4/a kapsamında sigortalı bildirilebilirdi. Kişinin 4/a kapsamında sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılması halinde takip eden günden itibaren 4/b kapsamında sigortalılık devreye girerdi. Bu kişi daha sonra bir işveren yanında yeniden hizmet akdiyle çalışsa bile ticari faaliyette bulunduğu sürece 4/a SSK kapsamında yeniden sigortalı sayılamazdı.
İki önemli tarih var
Burada önceden başlayan sigortalılığın geçerli olacağı ilkesiyle çelişen ve sigortalı lehine sonuç doğuran iki önemli uygulamadan bahsetmemiz gerekir. Birinci uygulama; 1 Ekim 2008 tarihine kadar 4/b kapsamında kayıt ve tescil yaptırması gerektiği halde kayıt ve tescilini yaptırmayan şirket ortağının kendi şirketinden sigortalı bildirilmesi. İkincisi; 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle 5 yılı aşan borç nedeniyle 4/b kapsamındaki sigortalılığın primi ödenmiş son ayı karşılayan dönem itibariyle durdurulması ve şirket ortağının kendi şirketinden sigortalı olması hali. Bu iki şarttan birini sağlayan şirket ortakları, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra da kesinti oluşmadığı sürece kendi şirketinde 4/a SSK sigortalı olabilir.
Bağ-Kur kaydı olmayanlar
1 Ekim 2008 tarihinden önce Bağ-Kur’a kayıt yaptırması gereken şirket ortakları Bağ-Kur’a kayıt yaptırmamışsa ve 1 Ekim 2008tarihinden önce ortağı olduğu şirketten 4/a kapsamında sigortalı bildirilmeye başlamışsa kesinti oluşmadığı sürece ortağı olduğu şirketten yapılan 4/a kapsamındaki sigortalılık geçerli olacaktır.
Kayıt yaptırmış olanlar
1 Ekim 2008 tarihinden önce Bağ-Kur’a kayıt ve tescil yaptırmakla birlikte 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle Bağ-Kur’a 60 aydan daha fazla borcu bulunan kişilerin sigortalılığı primi ödenmiş son ayı karşılayan dönem itibariyle durdurulur. Ticari faaliyet devam ediyorsa 1 Mayıs 2008 tarihinden itibaren yeniden 4/b kapsamında sigortalılık başlatılır.
İşte bu durumda olan şirket ortaklarından 30 Nisan 2008 tarihinden önce kendi şirketinden 4/a kapsamında sigortalı olup bu sigortalılığı 1 Mayıs 2008 tarihine sarkanların 4/b kapsamındaki sigortalılığı yeniden başlatılmaz. 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra kesinti olursa bir daha kendi şirketinden 4/a kapsamında sigortalı bildirilemez.
15 Mayıs 2000 tarihinde bir limited şirkete ortak olan ve Bağ-Kur’a kayıt yaptırıp 30 Aralık 2002 tarihine kadar prim ödeyen sigortalı 1 Ocak 2003 tarihinden itibaren kendi şirketinden 4/a kapsamında sigortalı bildirilmişse, her ne kadar kendi şirketindeki sigortalılığı geçersiz gibi görünüyor olsa da bu kişinin 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle 60 aydan fazla Bağ-Kur prim borcu olduğu için Bağ-Kur sigortalılığı 30 Aralık 2002 itibariyle durdurulduğundan ortağı olduğu şirketteki SSK sigortalılığı geçerli sayılacak 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra kesinti oluşmadığı sürece kendi şirketinden 4/a kapsamında sigortalı olmayı sürdürebilecek.
1 Ekim 2008 sonrası
Burada çok önemli bulduğum bir konuyu özellikle belirtmem gerekiyor. 1 Ekim 2008’den sonra 4/a kapsamında sigortalı olarak çalıştıkları işyerlerine limited şirketse ortak, anonim şirketse yönetim kurulu üyesi olanların 4/a kapsamındaki sigortalılıkları bu tarihten bir gün önce sona erer. Kişi, şirket ortaklığının/yönetim kurulu üyeliğinin başladığı tarihte zorunlu olarak 4/b kapsamında sigortalı sayılır. Bu sürelerde kişi 4/a kapsamında sigortalı bildirilse dahi bu sigortalılık geçerli sayılmaz.
Örneğin; kişi 15 Kasım 2009 tarihinde 4/a kapsamında sigortalı olarak çalıştığı A Ltd. Şti. iş yerine 10 Mart 2010 tarihinde ortak olmuş ise 4/a SSK kapsamındaki sigortalılığı 9 Mart 2010 tarihinde sona erer. 10 Nisan 2010 tarihinde 4/b kapsamında Bağ-Kur sigortalılığı başlar.
Kaynak: Necati Çetiner
