Sk sk dile getiriyoruz. Kdem tazminat i hukukunun en tartmal ve kdemli sorunudur diye. Kdem tazminat fonu tartmalarna ilikin yazlarmzda da deinmitik. Kdem tazminat kurumu, aslnda kdem tazminat fonunun kurulmasna kadar uygulanmak zere getirilmi geici bir formld. nk i hukukunda nihai ama, kdem tazminat fonunun kurulup uygulamaya geirilmesiydi. Ancak o gnn koullar uygun olmad iin bu fon kurulamamt. ilerin maduriyetini nlemek iin de ypranma tazminat niteliindeki kdem tazminatnn bir sreliine iverenleri tarafndan denmesi kabul edilmiti. Ancak kdem tazminat fonunun kurulmas geiktike, alternatifi olan kdem tazminat uygulamas da kkleti.
KIDEM TAZMNATI
imdi fon kurularak mevcut kdem tazminat uygulamas kaldrlmak istenilse dahi beraberinde ok ciddi tartmalara yol amakta. Fakat bugn zerinde durmak istediimiz nokta ok farkl. Nitekim bugne kadar iiler iin byk nem tayan kdem tazminat koullar, bundan sonra memurlar iin de nemli hale geldi. nk 6270 sayl kanunla birlikte emekli olmadan memuriyet grevinden ayrlanlara ikramiye denmesinin artlar 1475 sayl Kanunu’nun 14. maddesine uyumlu hale getirildi. Memuriyet grevinden ayrlma ancak 1475 sayl kanunun 14. maddesindeki kdem tazminat hakkn douracak koullar tamaktaysa, ikramiye almak mmkn hale geldi. Konunun zne girmeden nce, deinmek istediim bir baka yn daha mevcut. 6270 sayl kanun asl olarak 5434 sayl Emekli Sand Kanunu’nda deiiklikler yapan bir kanun. Ayrca kanun ieriinde 1475 sayl kanuna da atfta bulunuluyor. Oysa 5434 sayl kanunun sosyal gvenlik reformu ile birlikte zaman ierisinde yava yava yrrlkten kalkacan bekliyorduk. Ayn ekilde 1475 sayl Kanunu da aslnda 14. maddesi hari 4857 sayl Kanun’u ile mlga hale getirilmiti. Kdem tazminat fonunun kurulmasyla birlikte 14. maddesi de hkmn kaybedecekti. Ksacas 6270 sayl kanunla birlikte zaman ierisinde mlga hale geleceini dndmz bu iki kanunun daha uzun sre yrrlkte kalacan anlamaktayz.
HUKUKU
imdi gelelim asl konuya. Bir sre memuriyet yapp, emekli olmadan memuriyetten ayrlanlar ikramiyelerini hangi durumlarda alabilecekler. Ya da hangi durumda ikramiye almalar mmkn olmayacak. Kanunun hkmn doru yorumlayabilmemiz iin nce, bu memurlarn aslnda memur olarak deil de ii olarak altklarn varsayacaz. Birinci adm bu.kinci admda ii olduklarn varsaydmz bu memurlarn yine ii gibi iten ayrldklarn kabul edeceiz. Son olarak da ii gibi iten ayrlan bu kiilere ii olarak kdem tazminat denip denmeyeceine bakacaz. Dolaysyla i hukukunun kdem tazminatna ilikin genel ve zel durumlarnn bu kiiler iin geerli olup olmadna gre deerlendireceiz. Hukuku’nda ana kural hakl ve geerli bir sebebi yokken veya kanunda saylan zel durumlar sz konusu olmadan istifa eden iiye kdem tazminat denmez. Hakl ve geerli nedenler gruba ayrlr. Salk nedenleri, ahlak ve iyi niyete aykr durumlar ile zorlayc sebepler. Bu hususlar daha nce i hukuku ile ilgili yazlarmzda ayrntl ekilde incelemitik. O nedenle zerinde fazla durmayacam. nk memurlarn iten ayrlmalarnda veya kurumlar tarafndan iten karlmalarnda kamu hukukunun kendine zg kurallar ilemektedir. Dolaysyla iiler veya iverenler iin i hukukundaki bu trden sebeplerin memurlara tam olarak uygulanmas ancak istisnai durumlarda geerli olacaktr.
ZORLAYICI SEBEP
Ancak iilerin zorlayc sebepleri kapsamnda iyerlerinin bir baka belediye snrlarna tanmas halinde hakl nedenle fesih hakk domaktadr. Bu hakkn rnein istekleri dnda bir baka il veya ileye tayin edilip sonunda istifa eden memurlarda kyas yoluyla uygulanp uygulanmayaca konusu bana ilgin gelmektedir. Drain Cleaning Denver . Yine iiler iin zellikli durumlarda kadn iinin evlilik, erkek iilerin de muvazzaf askerlik nedeniyle iten ayrlarak kdem tazminatn alabilmesi az da olsa baz eski memurlarn ikramiye almalarn salayabileceklerdir. Fakat bu konuda en fazla uygulanacak hkm 1475 sayl kanunun 14. maddesine 08.09.1999 tarih 4447 sayl kanunla eklenen beinci fkras hkm olacaktr.Sz konusu hkm emeklilik iin hizmet sresi ve prim gn says koulunu doldurup ya bekleyenlere bir defalk salanan tazminatl iten ayrlma hakkdr. ilerde bu hak 15 yl sigortallk sresi ve 3 bin 600 gn olanlara uygulanmaktadr. Memurlar iin ise almalar aylk 30 gn zerinden gerekletiinden 15 yllk hizmet sresini doldurup da istifa edenler bu imkandan yararlanabilecektir. Ancak iilerden bir farkla. iler kdem tazminatn iten ayrldklarnda hemen alabilmekteler. Memurlar ise ikramiyelerini emekli olurken alabilecekler.CELAL KAPAN / YEN ASIR G./ 21.02.2012
Bir başka Muhasebe blogu.
