E-Rapor Uygulaması ve Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi
E-ödenek programı; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamındaki sigortalılara, SGK ile anlaşmalı özel ve resmi sağlık tesislerince düzenlenen geçici iş göremezlik belgeleri ile sağlık kurulu raporlarının işverenlere ve Kuruma elektronik ortamda gönderilmesi, iş göremezlik ödeneğinin hesaplanması ve sigortalıya ödenmesi amacıyla MOSİP sistemi aracılığı ile T.C. ZiraatBankasına aktarılmasına dair bilgisayar programını ifade etmektedir.
E-ödenek programı 4/a ve 4/b kapsamında yer alan sigortalılar için kullanılabilecek olup, ilk aşamada yalnızca 4/a sigortalılarının rapor işlemleri için kullanılacaktır.
5510 Sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılar (Bağ-Kur) için düzenlenen istirahat raporlarının elektronik ortamda Kuruma gönderilmesi uygulamasına başlanana kadar söz konusu raporlar yine manuel ortamda düzenlenip Kuruma gönderilmesi ve ödenmesi uygulamasına devam edilecektir.
E-ödenek programı ile sigortalılara tek hekim ve sağlık kurulu tarafından verilen tüm istirahat raporları Kuruma gönderilebilecektir.
Müstahak olmayan 4/a (SSK) sigortalılarının istirahat raporları E-ödenek programı üzerinden T.C. kimlik numarası ile sorgulama yapıldığında sistemde sigortalının ödeneğe müstahak olmadığı görünen sigortalıların raporları da, istatistiki bilgiler için Kuruma, sigortalının istirahatlı olduğunun bilinmesi için de işverene gönderilecektir. Ancak bu sigortalılara ödenek ödenmeyecektir.
Ödeneğe müstahak olmayan 4/a sigortalılarının istirahat raporları için işverenlerce çalışılmadığına dair bildirim girişi yapılmasına gerek bulunmamaktadır
Sonlanmamış raporu bulunan sigortalıya yeni rapor düzenlenebilecektir. Raporu sonlanmadan sağlık tesisine giden sigortalıya, mevcut raporu devam etse dahi aynı veya farklı bir hekimce yeni rapor verilebilecektir. Bu durumda, sigortalının sağlık hizmet sunucusuna başvurduğu tarihte yeni rapor verilmesine karar verilmesi halinde önceki rapor sistem tarafından bir gün önceki tarih itibariyle sonlandırılmış olacaktır.
Kontrollü raporu bulunan ve kontrol tarihinden sonra sağlık hizmet sunucusuna başvuran sigortalı için, İstirahatın kontrol tarihi geçmiş olsa dahi, “mevcut rapor” linkinden sigortalının daha önce verilmiş olan raporu ekrana getirilir ve daha önce verilmiş olan kontrollü rapor, kontrol tarihi itibariyle hekim tarafından hastanın durumuna göre, “çalışır”a çevrilerek sonlandırılabilir. Veya yeni bir rapor öngörülecekse, eski kontrol tarihinden başlamak üzere (raporun bittiği tarihten sonraki gün kontrol tarihi kabul edilecektir.) ikinci bir rapor verilebilir.
Kontrollü raporu bulunan sigortalı, kontrol tarihinde hekime gitmeyip çalışmaya başlarsa raporu “çalışır”a çevrilmeyip açık kaldığı için ödeneği ödenmeyecektir. Ödenmiş ise geri alınacaktır.
Hastane tarafından emzirme ödeneğine esas olmak üzere verilen bir doğum raporu, sigortalının aynı döneme ait başka bir raporunu kesemez.
Söz konusu rapor, istirahat raporu niteliğinde değildir. Bu nedenle alınacak başka bir istirahat raporuna engel oluşturmaz.
Programın işveren tarafında, istirahat raporları sağlık hizmet sunucusu başhekimi tarafından onaylandığı zaman elektronik ortamda işverene ait çalışılmadığına dair bildirim ekranında görüntülenebilecektir.
E-ödenek programı uygulamaya açılmadan önce, sağlık hizmet sunucuları tarafından kâğıt ortamında düzenlenen raporların bir nüshası sigortalıya verildiği gibi, bir nüshası da düzenlendiği tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde Kuruma gönderilecektir.
Programın devreye girmesiyle birlikte, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmet sunucularınca elektronik ortamda düzenlenen raporlar aynı gün veya en geç 3 iş günü içerisinde başhekim tarafından onaylanarak Kuruma ve işverene gönderilecektir.
Elektronik ortamda düzenlenerek Kuruma ve işverene gönderilen raporların ayrıca kâğıt ortamında düzenlenerek Kuruma gönderilmesine gerek yoktur. Ancak hastane tarafından E-Ödenek programında meydana gelen teknik sıkıntılar nedeniyle elektronik ortamda rapor düzenlenememesi veya Kuruma ve işverene gönderilememesi halinde raporlar eskiden olduğu gibi kâğıt ortamında düzenlenerek Kuruma gönderilmeye ve Kurum tarafından da ödenmeye devam edilecektir.
Çalışılmadığına dair bildirim ekranına düşen raporlara işveren raporların sağlık hizmet sunucusu başhekimi tarafından onaylanıp elektronik ortamda işverene ait çalışılmadığına dair bildirim ekranında görüntülenmesi aynı zamanda tebligat niteliği taşıdığından, kendisine sigortalının istirahat raporu ulaşan işveren, istirahatin bittiği tarihten itibaren 5 iş günü içerisinde çalışılmadığına dair bildirim girişini yapmak durumundadır.
Ayrıca çalışılmadığına dair bildirimin süresinde yapılması için Kurum tarafından işverenlere e-posta gönderilecektir. E-posta gönderilebilmesi için işverenlerin e-posta adreslerini Kuruma bildirmeleri gerekmektedir. İşverenlerin e-posta adreslerini Kuruma ulaştırmaları hakkında Kurum tarafından bildirilecek tarihe kadar 2011/50 sayılı Genelgenin çalışılmadığına dair bildirimle ilgili hükümleri doğrultusunda Kurum modülünde onaysız işlemler listesinde yer alan sigortalıların çalıştığı işverenlere kâğıt ortamında tebligat gönderilmeye devam edilecektir. Kâğıt ortamında Tebligat gönderilmeden İdari Para Cezası uygulanmayacaktır.
İşverenin çalışılmadığına dair bildirim girişini yapmaması halinde gönderilen yazılı Tebligata rağmen tebliğin tebellüğünü takip eden 5 iş günü içinde bildirim girişiniyapmayan işverene Kanunun 102 nci maddesinin (i) bendi gereği idari para cezası uygulanacaktır.
E-ödenek Programı menülerinde sağlık hizmet sunucusu hekimleri tarafından aşağıdaki işlemler yapılabilmektedir.
1- Tek hekimin birinci 10 güne kadar vereceği istirahat raporlarında sigortalının iyileştiğine ve artık çalışabileceğine; ya da rapor sonu itibariyle sigortalının hala iyileşmediğine ve yine 10 güne kadar belirlenecek kontrol süresinde istirahatının devam edeceğine,
2- Kontrollü raporlarda kontrol süresi sonunda istirahatın son bulacağına ve sigortalının çalışmaya başlayabileceğine; ya da ikinci bir kontrol süresi öngörülmesi gerektiğine veyahut da sigortalının sağlık kuruluna sevk edilmesine,
3- Sağlık Kurulu tarafından sigortalılara en fazla altı aya kadar rapor verilebilir.
Altıncı aydan sonra hastalığın durumuna göre, rapor süresi sonunda istirahatın son bulacağına ve sigortalının çalışmaya başlayabileceğine; ya da sigortalının maluliyete sevk edilmesi gerektiğine veyahut da tedaviye devam edilmesi halinde maluliyet halinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği gerekçesiyle raporunun devam etmesi gerektiğine karar verilmesi mümkün bulunmaktadır.
İşveren tarafından bildirim girişi yapılmamış Onaysız listeler, ünitelerin elektronik ortamda işverene çalışmadığına dair bildirim yapması için tebligat gönderilmesi gereken raporlara ait listelerdir. Tebligat, ilgili personeller tarafından elektronik ortamda oluşturulup kâğıt ortamında işverene gönderilecektir. İşverenin, tebellüğ tarihinden itibaren 5 (beş) iş günü içerisinde bildirim girişini yapması gerekmekte; aksi halde işverene Kurumca idari para cezası ile ilgili süreç başlatılacaktır.
Sağlık hizmet sunucusu başhekimi tarafından onaylanan ve elektronik ortamda işverene gönderilen raporlar, işverene ait çalışılmadığına dair bildirim ekranında görülebilmektedir.
Söz konusu raporlar, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 39 uncu maddesinin yedinci fıkrasında yapılan değişiklik uyarınca aynı zamanda tebligat niteliği de taşımaktadır. Bu nedenle kendisine sigortalının istirahat raporu ulaşan işverenin, istirahatın bittiği tarihten itibaren 5 iş günü içerisinde çalışılmadığına dair bildirim girişini yapması gerekmektedir.
Çalışamazlık girişi http://uyg.sgk.gov.tr/vizite/welcome.do adresinden yapılacaktır.
5510 Sayılı Kanunun 4/(b) ve (c) bendine tabi sigortalıları için eski sistemin uygulanmasına devam edilecektir.
a- 4/1-b (Bağ-Kur) bendine tabi sigortalılar için programın ikinci aşaması devreye girip sisteme dâhil olana kadar manuel ortamda rapor düzenlenmesine ve 4/b iş göremezlik programı üzerinden ödenmesine devam edilecektir.
b- 4/1-c (Emekli Sandığı) bendine tabi olan sigortalılar kısa vadeli sigorta kolları kapsamında olmadığı için, elektronik ortamda rapor düzenlenmeyecek önceden olduğu gibi, manuel ortamda düzenlenen raporlar, bir nüshasını kurumlarına ibraz etmeleri için sigortalıya verilecek ve SGK birimlerine gönderilmeyecektir.
Ücretsiz izin alan sigortalıların geçici iş göremezlik ödenekleri;
4857 sayılı İş Kanununun 56 ncı maddesinde, yıllık ücretli izinlerini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren tarafından toplam dört güne kadar ücretsiz izin verileceği, isteği halinde doğum yapan kadın işçiye on altı veya on sekiz haftalık sürenin tamamlanmasından sonra altı aya kadar ücretsiz izin verileceği öngörülmüş ve Kanunda bu sürelerin haricinde ücretsiz izin düzenlenmesine yer verilmemiştir.
Buna göre 4-a kapsamındaki sigortalıların yukarıda belirtildiği şekilde ücretsiz izinli sayıldıkları dönemde sağlık hizmet sunucuları tarafından kendilerine istirahat raporu verilmesi halinde iş göremezlik ödeneği ödenecektir. Bu iki durumun dışında kalan sigortalıların, eksik gün bildirim nedenlerine ait belge türleri incelendiğinde, kısa vadeli sigorta primlerinin yatırılmamış olduğu görülebilecektir.
Ayrıca kısa çalışma ödeneğinden yararlanan kişiler, sadece genel sağlık sigortası kapsamına alındığı, kısa vadeli sigorta kapsamında bulunmadıkları için, bu kişilere geçici iş göremezlik ödeneği ödenmemektedir.
Sigortalılar, geçici iş göremezlik ödeneği alabilmeleri için işverenlerinden ek prim hizmet belgesi veya sigortalı hesap fişi doldurmalarını isteyebileceklerdir. 4/1-a bendi kapsamındaki sigortalılara geçici iş göremezlik veya emzirme ödeneklerinin ödenebilmesi için gerekli olan geriye dönük bir yıl içerisinde 90 veya 120 gün şartlarının bildirimi henüz yapılmamış aya ait primlerle tamamlandığı durumlarda ya da sigortalının ilk defa çalışmaya başladığı işyerinde çalıştığının sistem tarafından görülebilmesi için, işverenlerce E-Bildirge sisteminde yer alan “Sigortalı Hesap Fişi” doldurulduktan sonra çalışılmadığına dair bildirim işlemi gerçekleştirilecektir.
Ayrıca; Kanuna göre geçici iş göremezlik ödeneklerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki son üç ay içinde 5510/80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanmaktadır.
Mevzuata göre, işveren sigortalıya ait aylık prim hizmet belgesini elektronik ortamda, sigortalının çalıştığı dönemi takip eden ayın 23 üne kadar yapabilmektedir. Söz konusu bildirimin yapılmaması halinde, Kurum modülünde “işveren onaylı ödeme işlemleri” ekranına sigortalıya ait rapor bir önceki aya ait kazanç olmadığı için düşmemektedir. Ödemesinin yapılmasını talep eden sigortalı, işvereninden önceki aya ait aylık prim hizmet belgesini veya sigortalı hesap fişini elektronik ortamda girmesini talep edebilir.
Kazanç hesabı sırasında ayın 23 ü geçtiği halde sigortalının son 3 aya ait ( 90 günlük bildirime ait) eksiği varsa, işveren modülünde bu sigortalı için sigortalı hesap fişi girişinin yapılmasına dair program tarafından uyarı verilmektedir.
E- Ödenek programında, çalışılmadığına dair bildirim girişini yapmayan ya da gecikmeli yapan işverenlere tebligat işlemleri ve idari para cezaları uygulanacaktır.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 39 uncu maddesinin 7 nci fıkrasına göre ” Kurumca yetkilendirilen tek hekim veya sağlık kurulu tarafından verilecek istirahatler, örneği Kurumca belirlenen belge ile elektronik ortamda Kuruma gönderilir. Gönderilen bu belge işverence görüntülenebildiğinden, çalışılmadığına dair bildirimin Kuruma gönderilmesi için yapılan tebligat yerine geçer.” Hükmü yer almaktadır. Sistem bu düzenlemeye uygundur.
Rapor bitiş tarihinden itibaren 5 iş günü geçtiği halde, işveren tarafından sigortalıya ait iş göremezlik bildirimi yapılmayan raporlar Kurum tarafında onaysızlar listesinde görülecektir. İkinci bir talimata kadar bu listede yer alan raporların sigortalılarının işverenlerine Tebligat gönderilecek işverenin bildirimine göre ödeme yapılacak ya da cezai işlem süreci işlemeye başlayacaktır.
Bu menüdeki süreç aşağıdaki gibi işleyecektir:
1- Onaysız raporlar listesinde bilgileri yer alan sigortalıların işverenlerine çalışılmadığına dair bildirim yapılması için tebligat gönderilecektir.
2- Tebligat elektronik ortamda, pdf formatında hazırlanacak, aynı gün SGM operatörü tarafından döküm alınarak posta yolu ile işverene gönderilecektir.
3- Tebligatın işverene tebellüğ edildiğine dair belgenin sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine ulaşmasından sonra idari para cezasının uygulanmasıyla ilgili süreç başlatılacaktır.
4- Rapor üzerindeki bilgilerden yatarak tedavi olup olmadığı eksik günlerin izahı belgelerinden ücretsiz izinli veya 6 aydan uzun süreli istirahatli olduğu anlaşılan sigortalılar için işverenlerine çalışılmadığına dairi bildirim yapması için tebligat çekilmeden onaysız raporlar listesinden çıkartılarak MOSİP sistemine aktarılacaklar listesine atılarak iş göremezlik ödeneği ödenecektir.
5- 5510 sayılı Kanun’un 102’inci maddesinin (i) bendine (Ek cümle) göre 100’üncü maddeye istinaden Kurumca işverenlerden istenen bildirimlerin belirlenen süre içerisinde ve elektronik ortamda yapılmaması halinde sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri, hiç yapılmaması halinde ise sigortalı başına aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır, şeklinde değiştirilmiş ve idari para cezasında indirim yoluna gidilmiştir.
Mehmet Fatih GELERİ
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
