Uygulamada çeşitli nedenlerde dolayı adına fatura düzenlenen kişi ile ödemeyi yapan kişi farklı kişiler olabilmekte olup bu durumun Vergi Usul Kanunu hükümlerine aykırı olup olmadığı hususunda duraklamalar olmaktadır.
Vergi Usul Kanunu’nun 229’uncu maddesinde; ”Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanun’un 230’uncu maddesinde ise faturada bulunması gereken bilgiler 5 bent halinde sayılmış olup, aynı maddenin 3’üncü bendinde; faturada, müşterinin adı, ticaret unvanı adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarasının yer alması zorunlu kılınmıştır.
”Faturanın Nizamı” başlıklı 231’inci maddenin beşinci bendinde, ise faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı; altıncı bendinde ise, fatura düzenlemek zorunda olanların, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumlu oldukları, ancak bu sorumluluğun 232’nci maddenin ikinci fıkrasının uygulandığı halleri (Nihai tüketicilere satış) kapsamadığı hüküm altına alınmıştır.
Anılan madde hükmünün uygulamasına yönelik olarak yayımlanan 167 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin 7’nci maddesinde, satıcıların nihai tüketicilere yaptıkları satış veya işler için düzenlenecek faturalarda, müşterinin belge ibrazı ve fatura düzenleyenin sorumluluğunun söz konusu olmayacağı belirtilmiştir.
Diğer taraftan, Vergi Usul Kanunu’na göre mal teslimi dolayısıyla düzenlenmesi gereken vesika olan fatura müşterinin borçlandığı meblağı gösterir ve borcun tahakkukuna ilişkindir.
Buna göre, mükellefler tarafından yapılan satışlarda satış yapılan kişi adına faturanın düzenlenmesi gerekmektedir. Bedelin malı satın alan kişi yerine başkası tarafından nakit veya kredi kartıyla ödenmesi, faturanın bu kişi adına düzenlenmesini engellemeyecektir.
Ayrıca kredi kartı bir ödeme aracı olduğundan, faturası daha evvel düzenlenmiş bir mal teslimine ilişkin bedelin tamamının veya bir kısmının bilahare nakden veya kredi kartı ile tahsil edilmesi hâlinde bu tahsilat için ayrıca bir fatura düzenlenmeyecektir.
Ancak yetkililerce izahat istenildiğinde, sonradan kredi kartıyla yapılan tahsilatın, daha önceki bir tarihte tanzim olunmuş bir belgeye (fatura vb) ilişkin olduğunun ispatlanması gerekmektedir. Konuya ilişkin olarak vergi idaresi tarafından verilen görüşlerde bu yöndedir.
H.Özer Ermumcu
E.Hesap Uzmanı / YMM
